جنگل های هیرکانی که در نوار ساحلی شمال ایران زینت بخش این خطه از کشور است و قدمت گونه های گیاهی و جانوری اش به دوره سوم زمین شناسی می رسد، این روزها تحت تأثیر فعالیت های مخرب انسانی حال و روز خوشی ندارد. جدا از فعالیت های عمرانی و گردشگری که به این جنگل ها آسیب جدی وارد کرده است، خسارات ناشی از فعالیت های صنعتی نیز داستان دیگری است که رفته رفته به انهدام این جنگل ها کمک می کند.

یکی از  مهم ترین اقدامات صنعتی که در سال های گذشته و در دل جنگل های هیرکانی در شهرستان نکا از توابع استان مازندران دنبال شد، توسعه فعالیت های کارخانه سیمان است که بدون توجه به گونه های گیاهی و جانوری منطقه، روز به روز بر دامنه فعالیت های خود افزود و ابعاد جدیدی از خسارات زیست محیطی را آشکار کرد.

کارخانه سیمان مازندران که با هدف تولید انواع سیمان و فراورده های سیمانی در سال ۱۳۵۳ در شهرستان نکا تأسیس شد، در سال ۱۳۶۰ فعالیت تولیدی خود را آغاز کرد و در سال های پس از آن نیز رفته رفته بر دامنه فعالیت و میزان تولید خود اضافه کرد و در سال ۱۳۹۱ رتبه سوم صادرات سیمان کشور را از آن خود کرد.

مسئولان این کارخانه در کنار سایر مسئولان استانی، سرخوش از افزایش راندمان کاری و تولیدی شرکت سیمان مازندران روز به روز بر دامنه فعالیت های آن افزودند و با هدف کسب سود بیشتر دست به تخریبی در جنگل های هیرکانی زدند که جبران آن اگر غیر ممکن نباشد، بسیار دشوار است.

به گفته منابع محلی، در مجاورت کارخانه سیمان استان مازندران از دیرباز جنگل های انبوهی وجود داشته که در اثر فعالیت های تولیدی در کارخانه و رفت و آمد بیش از حد ماشین های سنگین در منطقه، اکنون دیگر نشانی از آنها نیست و به تپه هایی از خاک تبدیل شده است.

از سویی انفجارهای متعدد که در معدن این کارخانه سیمان رخ می دهد، گونه های جانوری فراوانی را که از دیرباز در ارتفاعات زرندین مازندران زندگی می کردند از محل زندگی شان فراری داده و این بخش از استان را از حیات گونه های جانوری محروم کرده است.

بررسی تصاویر ماهواره ای کارخانه سیمان مازندران و مناطق حاشیه ای آن به خوبی حجم بالای تخریب جنگل های هیرکانی را در این منطقه نشان می دهد که نشانه هایی از توسعه این فضا نیز هست.

هرچند تصاویر ماهواره ای که از این منطقه گرفته می شود، به خوبی گویای حجم بالای تخریب جنگل ها هست و هیچ حرف و حدیثی در این رابطه نمی ماند، سخن مسئولان روابط عمومی کارخانه سیمان مازندران در این باره قابل تأمل است.

هاشم زاده یکی از روابط عمومی کارخانه سیمان درباره خسارات زیست محیطی این کارخانه و واکنش مسئولان سازمان محیط زیست به تابناک گفت:  هر از گاهی اعتراضاتی در این باره انجام می شود که هر بار نیز مسئولان محیط زیست به منطقه می آیند و مسائل را بررسی می کنند، ولی چون مورد خاص و غیر طبیعی وجود ندارد، تا کنون مشکلی پیش نیامده است.

این مسئول روابط عمومی تأکید کرد: تصاویر ماهواره ای و عکس هایی که شما به آن استناد می کنید، مرتبط با معدن کارخانه است که موضوعی طبیعی است و چیز جدیدی نیست.

برای اینکه سخنان این مسئول کارخانه سیمان و واکنش محیط زیست استان مازندران را مبنی بر غیر طبیعی نبودن شرایط بررسی شود، کافی است، مقایسه ای ساده بین مساحت این جنگل زدایی با مساحت زمین فوتبال شهرستان نکا انجام شود؛ مقایسه ای که به خوبی نشان می دهد، در سال های گذشته، چند ده برابر یک زمین فوتبال در منطقه زرندین شهرستان نکا جنگل نابود شده است.

تعیین مساحت دقیق حجم جنگل های نابود شده نیز رقم عجیب و نگران کننده ای است که نشان از تخریب بیش از یک میلیون و پانصد هزار مترمربع جنگ بر اثر فعالیت تنها یک کارخانه سیمان در استان مازندران دارد؛ موضوعی که به گفته مسئول روابط عمومی استان مازندران مهم نیست و مسئولان محیط زیستی این استان نیز تاکنون به آن ورود جدی نداشته اند. 

نکته مهمی که با اشاره به کارخانه سیمان مازندران و خسارات زیست محیطی آن می توان اشاره کرد این است که این رخداد تنها منحصر به این کارخانه نیست و بیشتر فعالیت های صنعتی و کارخانه ای کشور با چنین مشکلی رو به رو هستند.

در آغاز فعالیت انواع و اقسام تعهدات کتبی مبنی بر  رعایت ملاحظات زیست محیطی و عدم ایجاد خسارت به زیستگاه حیوانات داده می شود و در ادامه، بخش زیادی از تعهدات بر زمین می ماند و آنچه در عمل رخ می دهد، تخریب محیط زیست است.

داستان تلخ آثار کارخانه سیمان مازندران بر جنگل های هیرکانی و تصاویری که از آن منتشر می شود، درس عبرتی است برای کسانی که بنا دارند، چنین فعالیت هایی را در مناطق حساس کشور آغاز کنند یا ادامه دهند.

جدا از اینکه مسئولان محیط زیست استان مازندران باید به افکار عمومی منطقه پاسخ دهند که به چه دلیل از کنار چنین حجمی از خسارت به سادگی می گذرند، فعالین صنعتی نیز باید پیامدهای مخرب این کارخانه را در فعالیت های خود به عنوان درس عبرت مورد توجه قرار دهند.

از سوی دیگر، مسئولان کارخانه سیمان مازندران نیز ضروری است با پذیرش خسارات وارده به محیط زیست، بخشی از سود حاصل خود را که از توسعه فعالیت های این کارخانه به دست می آید، به احیای جنگل های تخریب شده اختصاص دهند و ضمن پرهیز از تخریب جدید، به جبران خسارات وارده بپردازد.

تابناک