توسعه نامتوازن شهرها، تراکم بیشازحد جمعیت در حاشیه دریا، دفع فاضلابهای شهری، صنعتی و کشاورزی و نیز دفع پسماندها و زبالهها در شهرهای ساحلی و مناطق گردشگری ازجمله دلایل دیگر آلودگی خزر بهحساب میآیند که از پیامدهای آن میتوان به آلودگی شناگاهها و تهدید حیات موجودات زنده اشاره کرد.
دریای خزر دریای فرصتها و چالشهاست و نقش آن در شکلدهی سیمای اکولوژیک سرزمینهای اطراف آن در چند دهه اخیر همگام با توجه بشر به خطراتی که محیطزیست سیاره زمین را در معرض تهدید قرار داده، مورد توجه فراوان قرارگرفته است.
عضو هیئتعلمی دانشگاه وین اتریش با اشاره به آلودگی دریای خزر، اظهار داشت: دریای مازندران، مقصد نهایی، عرصه خاموش و آرام دریافتکننده پسابهای فاضلابی استان مازندران شده است و بهطورکلی مازندران در رابطه با تولید آلایندهها در داخل و از استانهای همجوار در سطح بسیار بالایی قرار دارد.
«پرفسور عطاء الله قبادیان» مازندران را استتار شده در پوشش سبز دانست و گفت: متأسفانه مقصد نهایی همه آلایندهها، پسابهای فاضلاب و زبالههای شستشو شده مازندران، دریای خزر است.
وی با اشاره به وجود نزولات جوی زیاد در مازندران، عنوان کرد: بهواسطه این نزولات هرز آبهای سطحی بسیار زیادی به وجود میآید که به همراه آبهای جاری سطحی دامنههای شمالی البرز به سمت دریای مازندران سرازیر شده و هرگونه آلایندههای زیستمحیطی را با خود به دریا میبرند.
این پروفسور زمینشناس از دانشگاه وین عنوان کرد: برخلاف خلیجفارس، دریای مازندران به لحاظ بسته بودن پالایش طبیعی بسیار ضعیفی دارد و امکان جابجایی در آن مقدور نیست و از سوی دیگر محل استخراج نفت و رفتوآمد کشتیها محسوب میشود که بهطور دائم در حال گسترش بزرگترین چالش دریای خزر هستند.
قبادیان ورود سالانه ۲۰ میلیون نفر مسافر به مازندران را فرصت دانست، اما گفت: توریستهایی که وارد مازندران میشوند انبوهی از زباله را در حاشیه جادهها و رودخانهها رها میکنند که درنتیجه همه پسابهای این زبالهها به دریای خزر میریزد.
وی در ادامه این گفتوگو، خاطرنشان کرد: حدود ۸۰ درصد از آب مصرفی مردم مازندران به پساب فاضلابی تبدیلشده و درنهایت به دریا ریخته میشوند.
وی با اشاره به اینکه مازندران قطب کشاورزی است اما صنعت هم به آن راه پیدا کرده، اظهار داشت: کارهای بنیادی برای صنعت این استان صورت نگرفته، درست است که صنایع، غیر آلاینده هستند اما پسابهای کارخانهها بدون تسویه وارد رودخانه شده و دریا را آلوده میکنند.
این فعال محیطزیست و طبیعت، فعالیت کارخانه کک سازی سوادکوه را غیرقابلاعتماد دانست و بیان کرد: اگر این کارخانه بدون کنترل مواد آلاینده خود را وارد رودخانه کند فاجعهای بزرگ برای رودخانه به وجود خواهد آمد.
وی با تأکید بر آلوده بودن ماهیان دریای مازندران، گفت: سرانجام و مقصد همه فاضلابهای شهرکهای نوپا در طول رودخانهها، گاوداریها، مرغداریها و پسابهای فاضلابی مراکز جمعیتی، بزرگترین دریاچه جهان «خزر» است.
این استاد دانشگاه توصیه کرد: ماهیان در رودخانههای کنترلشده و یا پشت سدها، به طرق بهداشتی پرورش داده شوند و برای شالیزارها و باغات هم از سموم استفاده نشود.
وی همچنین خواستار تشکیل یک شبکه کنترل محیطبانی حفاظتی زباله و پسابها شد که مسئولانه محیطزیست مازندران و دریای خزر را کنترل کنند.
مهر