فصلی که در آن قرار داریم فصل تابستان یا همان فصل اوقات فراغت است. فصلی که به دلیل تعطیل بودن مدارس ، دانشگاه ها و مراکز آموزشی ، اقشار مختلف مردم بخصوص کودکان ، نوجوانان و جوانان جامعه این فرصت را پیدا می کنند تا در این اوقات فراغت به علاقه مندی های خود بپبردازند. قبل از آنکه به مشکلات ، نارسائی های موجود و بحث های رایج در این زمینه اشاره نماییم ذکر این نکته خالی از لطف نیست که انسانهای موفق افرادی هستند که برای تمامی لحظه های عمر خود دارای برنامه هستند و این امر برای آنها فصل بهار یا تابستان و یا پاییز و زمستان نمی شناسد بلکه این برنامه و هدف در زندگی است که آنها را به نتیجه مطلوب رهنمون می سازد.
بنابراین فصل تابستان فقط یکی از فصول سال به شما می رود که در آن جوانان و نوجوانان از فراغت بیشتری نسبت به دیگر ایام سال که اختصاص به تحصیل دارد برخوردارند و همین موضوع سبب می شود تا بتوانند در فعالیت های مختلف اجتماعی ، فرهنگی و هنری مشارکت نمایند.
یکی از راهکارهای رایج برای ساماندهی اوقات فراغت همان اجرای طرح غنی سازی اوقات فراغت است که هر ساله طبق روال سالهای قبل از دستگاه های اجرایی مرتبط انجام می شود اما هیچ گونه بازده قابل لمسی در جامعه ندارد که در کنار آن باید اجرای برنامه های ریز و درشت دیگر که اکثراً توسط بخش های خصوصی همچون مدارس شنا ، مدارس فوتبال ،مدارس کشتی ، مدارس والیبال ، کلاس های زبانهای خارجه و دهها کلاس از این دست را باید اضافه کرد که در آن سودجویان که تنها به دنبال پرکردن جیب های خود از آشفته بازاربوجود آمده در این زمینه می باشند.
غنی سازی اوقات فراغت همانگونه که از نام آن پیداست باید بگونه ای برنامه ریزی و اجرا شود که فردی که از آن استفاده می نماید بعد از یک دوره معین قادر باشد تا بتواند از آن بهره ببرد و از عهده آن کار مشخص که برای آن دوره دیده برآید و یک مهارت مورد علاقه را برای هدفی خاص به مهارتهای دیگر خود اضافه نماید.
درحال حاضر برخی از مهارت ها به شدت در جامعه مورد نیاز می باشد که اوقات فراغت مثل فصل تابستان بهترین فرصت برای قشر جوان و نوجوان است که با فراغ بال و آرامش خاطر آن را بیاموزند و برخی از مهارتها هم هستند که به نوعی مورد نیاز ضروری فرد محسوب می شوند که در طول تحصیل نمیتوانند آن مهارت را فرا بگیرند بنابراین فصل تابستان و اوقات فراغت بهترین زمان برای انجام ان است.
فقط به صرف ثبت نام در یک کلاس و چند کلاس آن هم بدون هدف ، هدر دادن منابع و وقت و اتلاف هزینه محسوب می شود که خانواده ها نباید از این موضوع به سادگی بگذرند و حتماً غنی سازی اوقات فراغت برای فرزندان آنها را به صورت هدفمند و نتیجه گرا در نظر بگیرند و مطابق با نیازهای جامعه به آن توجه نمایند.
یکی دیگر از مشکلاتی که در زمینه اوقات فراغت وجود دارد آن است که عملاً متولی مشخصی برای غنی سازی اوقات فراغت در کشور و به دنبال آن در استانها و شهرستانها وجود ندارد و به همین دلیل با شروع فصل تابستان نهادها ، ارگانها ، ادارات و سازمانهای مختلفی بساط غنی سازی اوقات فراغت را پهن می نمایند و هر یک هم سعی دارد جذابیت های بیشتری را برای برنامه های خود ارائه نماید اما همه آنها یک هدف را دنبال می کنند که در راستای تحقق این اهداف متاسفانه بصورت جزیره ای عمل می شود ، در صورتیکه برای ساماندهی بهینه اوقات فراغت باید ابتدا نیازها را شناسایی کرد ، اولویت ها را تعیین نمود ، جمعیت مخاطب را ارزیابی کرد و آنگاه براساس شرایط ، موقعیت و امکانات هر منطقه و هر جمعیت برنامه ریزی کرد و براساس علائق و نیازها برنامه ها را اجرا کرد که در این رابطه افزایش سطح کیفی برنامه ها باید در کنار ابعاد کمی آن مورد توجه اکید قرار گیرد که صدالبته انجام تمامی این مراحل باید از سوی یک نهاد متولی مشخص برای انجام این کار باشد.
اگر بازدهی مطلوب برنامه های اوقات فراغت مد نظر ماست در این رابطه چاره ای نداریم جز آن که هدفمند و واقعی برنامه ریزی نماییم و نتیجه گرا گام برداریم. در هر صورت فصل تابستانی دیگر از راه رسید و در حال سپری شدن است بنابراین بر دستگاه های اجرایی دراین زمینه این ایراد اساسی وارد است که پر کردن اوقات فراغت جوانان و نوجوانان با این شیوه های رایج گره گشای مشکلات موجود نیست بلکه باید طرحی نو در افکند و مطابق با نیازهای جامعه گام برداشت و اقدام کرد.
به دلیل ایجاد تحولات اساسی و کلیدی در زمینه تولید و فن آوری اطلاعات و ارتباطات در سطح جهان و استفاده بهینه تمامی انسانها بخصوص نسل جوان به عنوان نسل آینده جامعه اسلامی ازاین دانش ، بنابراین ضروری است که برای تمامی اوقات جوانان و نوجوانان این مرز و بوم برنامه داشته باشیم حتی برای اوقات فراغت آنها که از اهمیت خاصی برخوردار می باشد.
عارفه مددی- کارشناس ارشد تربیت بدنی و مدرس دانشگاه
