فرهنگ اجتماعی تا حد زیادی در بروز، ظهور و تقویت بنیان تکدی­گری نقش ایفاء میکند. واقعیت این است که تکد ی­گری به مثابه یک حرفه، بیش از آن­که ناشی از فقر و فلاکت اقتصاد اجتماعی و فردی باشد عمدتاً ریشه در فرهنگ جامعه دارد...

تکدی گری؛ معضل اقتصادی یا فرهنگی ؟

 

 به گزارش شرق پرس یکی از آسیب ­های اجتماعی مهم در جامعه ما تکدی­ گری است. معضلی که هم خود پیامد یک نظام فرهنگی آسیب ­زده است و خود منجر به آسیب­ زدگی جامعه می­ شود. در چنین شرایطی، مسأله اجتماعی حالتی بغرنج­تر می­ یابد چرا که رابطه علت و معلولی یک پدیده پیچیدگی خاصی یافته و مرز شناختی بین پدیده­ ها مغشوش می­شود.

 

تکدی­گری از یک سو مربوط به عملی فردی است که خود متکدی در آن نقش دارد در حالی که ممکن است پیامد یک نظام اقتصادی اجتماعی ناکارآمد باشد. از سوی دیگر، فرهنگ اجتماعی تا حد زیادی در بروز، ظهور و تقویت بنیان تکدی­گری نقش ایفاء میکند. واقعیت این است که تکد ی­گری به مثابه یک حرفه، بیش از آن­که ناشی از فقر و فلاکت اقتصاد اجتماعی و فردی باشد عمدتاً ریشه در فرهنگ جامعه دارد. فرهنگی که به دلایل ضعف شناختی در حوزه­های دینی، اجتماعی و همچنین رسوم محلی از فرایند تکدی­گری حمایت نموده و منجر به تقویت آن می­ شود.

 

این که بسیاری از متکدیان به این دلیل از دیگران درخواست کمک نمی­کنند که واقعاً نیازمند هستند بلکه به خاطر بافت تربیتی که در آن رشد یافته­اند دست به این کار می­زنند و حتی این کار را به عنوان شغلی پردرآمد دنبال می­کنند. این افراد الزاماً تنگ ­دست وتحت فشار معیشتی نیستند بلکه درمحیطی با تفکر تکدی­گری پرورش یافته و فطرتاً دارای روحیه­ی تکدی­گری شده­ اند.

 

بعضی از آن­ها با وجودی که امکانات معیشتی نسبتاً مطلوبی نیز دارند گدایی برایشان تبدیل به یک عادت ناپسند شده است. تظاهر به نقص عضو، جلب توجه عمومی با کرایه بچه­ های بی­گناه و خواباندن آن­ها درمعابر عمومی،سوء­ استفاده از مذهب به خاطر اعتقادات عمیق مردم به مسائل شرعی ومذهبی و پوشیدن لباس­های مندرس و تحریک احساسات مردم برخی از روش­هایی است که آن­ها برای فریب مردم و دریافت کمک به کار می­گیرند.

 

صرف نظر از افرادی که واقعاً نیازمند هستند – البته نیازمند بودن شغل تکدی­گری را تأیید نمی­ کند – فرهنگ و احساسات عمومی نسبت به رفتار تکدی­گری مانع از حذف این آسیب اجتماعی شده است. فرهنگ کمک به نیازمند مستلزم یک بازنگری جدی است تا فرهنگ کار و تلاش در جامعه حفظ شود. این کار نیازمند عزمی همه­ جانبه هم از سوی مسئولین و هم از جانب مردم است. مسئولین باید با شناسایی و ساماندهی متکدیان، چهره جامعه را از این پدیده منحوس پاک کنند.

همچنین با گسترش آموزش همگانی از طریق رسانه ­ها و سایر بسترهای ارتباطی نگرش مردم را نسبت به فرهنگ گداپروری تغییر دهند. مردم نیز لازم است کمک به نیازمندان را از طریق سازمان­های حمایتی که ابزارهای کارشناسانه در اختیار دارند انجام دهند و در صورتی که تمایل به کمک مستقیم دارند حتماً از فرد کمک­ گیرنده شناخت کافی داشته باشند و نسبت به این امر توجه داشته باشند که جامعه نیازمند عزت نفس، تلاش و پویایی است که مسلماً با کمک مستقیم دچار خدشه خواهد شد.

معین رمضانی -کارشناس فقه و حقوق اسلامی