شرق پرس: ناامنی یا همان عدم امنیت برای جامعه زنان پدیده جدیدی نیست اما چگونگی حل این بحران خود مساله دیگری است که تاکنون آنگونه که باید و شاید موفق به حل آن نشدهاند.
واژه «امن» یعنی بیگزند و بیآسیب و دارای آرامش. امنیت هم یعنی بیگزندی و بی آسیبی یا حالتی که در آن گزند و خطر و آسیب راه ندارد و آرامش در آن برقرار است.
امنیت را بسته به زمینه کاربرد آن میتوان به چند گروه تقسیم کرد: ” امنیت فردی، امنیت خانواده، امنیت اجتماعی و امنیت ملی”
و اما ” امنیت اجتماعی” هر جامعه یکی از نیازهای اساسی آن است. امنیت در مفهوم عینی آن اندازه گیری فقدان تهدید علیه ارزشها است.
در مفهوم ذهنی آن فقدان احساس ترس از اینکه به چنین ارزشهایی حمله خواهد شد. به هرحال، در دنیای امروز، درخصوص امنیت و مفاهیم آن، برداشت های گوناگونی در جامعه مشاهده میشود که گاهی منظور از آن “امنیت فردی” است؛ یعنی حیثیت و آبروی افراد در امان باشد و مورد تجاوز و تعدی افراد و دستگاههای حکومتی قرار نگیرد. در برخی موارد نیز منظور از امنیت همانا “امنیت اجتماعی” است؛ یعنی طراحی سیستم امنیتی چنان باشد که مال و جان مردم جامعه حفظ شود. در این مفهوم، حفظ جان و مال افراد جامعه از مسؤولیت های مهم هر حاکمیتی محسوب میشود .
آمار جهانی حاکی از آن است که؛ زنان بعنوان نیمی از جمعیت جامعه همواره آسیب پذیرتر بوده و لذا امنیت آنها نیز از طرق مختلفی مورد تهدید قرار گرفته است.
با گسترش جوامع، پدیده هایی اعم از افزایش تورم و هزینه های بالای زندگی، فقر، گرانی مسکن و عواملی نظیر آن، مسائل اجتماعی زنان، زمینه های ناهنجاری های اجتماعی آنان را فراهم میکند و این امر موجبات احساس ناامنی و فقدان مشارکت زنان درعرصه های مختلف اجتماعی میشود.
در دنیا سالانه چندین میلیون زن مورد خشونت قرار میگیرند که این خشونت و آزار زنان در دو حوزه خصوصی و عمومی اتفاق می افتد.
خشونت در حوزه خصوصی که تنها در محیط خانه و از طرف خویشاوندان زن اتفاق می افتد، اما خشونت در حوزه عمومی عرصههای گستردهتری را در بر میگیرد؛ همچون؛ خیابان، محل کار، مراکز آموزشی، تلویزیون و دیگر رسانه های جمعی، و… که همه و همه باعث از بین رفتن امنیت زنان میشود.
میتوان گفت که نگاه سنتی و سلیقهای به زنان از سوی مردان و همچنین عدم اعتماد به نفس و خودباوری از سوی زنان، عدم امنیت روانی را برای آنها رقم زده است.
امروزه زنان میبایست ابتدا به نوعی باور و خودشناسی دست یابند تا بتوانند این دیدگاه و نگرش را تغییر داده، با توجه به توانمندی و قابلیت های زیادی که در عرصه های مختلف حقوقی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی به دست آوردهاند در کاهش خشونت نسبت به خود نیزمثمر ثمر واقع شوند.
زنان از این منظر نسبت به گذشته به خودآگاهی بیشتری رسیدهاند و این میتواند زمینه خشونت را در خانوادهها کاهش دهد.
بر همین اساس سازمان ملل متحد روز بیست و پنجم نوامبر را به عنوان روز جهانی ریشه کنی خشونت علیه زنان نامگذاری کرده است. اعلامیه جهانی «منع خشونت علیه زنان» در فوریه ۱۹۹۴ توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد به تصویب رسید.
در این اعلامیه خشونت علیه زنان مانعی در راه دستیابی به پیشرفت و صلح است و همچنین باعث نقض حقوق بشر و آزادی های اساسی آنان میشود.
خشونت علیه زنان یک مسأله جهانی است و یک زخم کهنه، خونین، چرکین و ننگین، خشونت در جهان معاصر به شیوه های مختلف بر زنان اعمال می شود مانند: خشونت های خانوادگی، تجاوز، خرید و فروش زنان و دختران، تن فروشی اجباری، خشونت های ناشی از جنگ، بردگی، تجاوز جنسی، خشونت های سیاسی، اقتصادی و غیره.
خشونت علیه زنان حتی در پیشرفته ترین جوامع بشری ریشه دارد و محدود به جوامع عقب مانده نیست همانطور که بیان کردیم، عامل اصلی خشونت علیه زنان در تبعیضی یافت میشود که مانع از برابری زن با مرد در همه سطوح زندگی میشود. خشونت هم در تبعیض ریشه دارد و هم به آن دامن می زند.
رفع خشونت یک مبارزه همگانی را میطلبد، چرا که تکرار این خشونت به هیچ عنوان قابل توجیه نبوده و نیازمند حمایتهای دولتی هم در سطوح قانونی و هم در سطوح ارائه مشاورههای روانشناسی رایگان است و همچنین باید مقدمات دسترسی به راهکارهای قضایی و قانونی برای آسان کردن مشکلات زنان از جمله امکان شکایت و اعتماد به زنان به جای نیاز به راههای دیگری همچون اثبات ادعا و حمایت از آسیب دیدگان مزاحمتهایی چون تجاوز و … فراهم شود.
همه اینها نیازمند یک اراده ملی و بین المللی برای رفع خشونت و تبعیض علیه زنان است. در ایران نیز دولت باید حمایت کند تا خانههای امن برای پناه دادن به زنان آسیب دیده تأسیس شود، چرا که در اکثر کشورها خانههای امنی برای زنانی که چه در خانه، از سوی پدر، همسر و برادر خود مورد فحاشی و کتک قرار میگیرند و یا چه در خیابان و محل کار مورد تجاوز و خشونت واقع می شوند، وجود دارد.
تأثیری که خشونت بر روی زن می گذارد بیش از آنکه جسم را بخراشد روح را جریحه دار می کند و به او احساس موجودی بی اراده و مفعول و منفعل می دهد. متأسفانه در ایران، مرکزی برای ترمیم جراحت های این زنان وجود ندارد.
خورشید نجفی جویباری
منابع :
جهانگیری، جهانگیر ( ۱۳۹۲ ) « بررسی عوامل مؤثر بر امنیت اجتماعی زنان»
لرنی، منوچهر. ( ۱۳۸۳ ). آسیب شناسی امنیت تهران: نشر پیام
نیازی، محسن و الهام شفایی مقدم و یاسمن شادفر.(۱۳۹۰) .بررسی رابطه بین میزان سرمایه اجتماعی و احساس امنیت اجتماعی در بین زنان مناطق شمال و جنوب شهر تهران . فصلنامه جامعه شناسی مطالعات جوانان سال دوم، شماره سوم، صص.۱۶۰-۱۳۱
عبدالهی، عشرت ؛ سایت آفتاب
Moller, Bjorn (2000) «B»,National, Societal and
Human security: Discussion-Case study of
the Israel- Palestine Conflict in
http://sociology82.blogfa.com
سایت ویکی پدیا
سایت بنیاد اندیشه اسلامی