این عقلانی نیست که زن و شوهری که جوانند و نیازهای مختلفی دارند به بهانههای واهی از هم جدا زندگی کنند. خانه و تامین مسکن به هر حال مشکل مهمی برای همه آنهایی است که میخواهند زندگی خود را شروع کنند، در حالی که مراسم عروسی و کیفیت برگزاری آن هم چالشهای بزرگی را پیش روی زوجهای جوانی که میخواهند زندگی مشترک خود را شروع کنند، قرار داده است. طولانی شدن دوران عقد گاهی باعث میشود ازدواجی که هنوز شکل نگرفته در نطفه خفه شود.
برای بسیاری آدمها دوران نامزدی یکی از شیرینترین و خاطرهانگیزترین دورانهاست. بسیاری از افرادی که پا به سن گذاشتهاند و میتوانند برای بچهها یا نوههای خود خاطراتشان را تعریف کنند، ممکن است از دورانی حرف بزنند که به تازگی با فردی که به او علاقه مند بودهاند آشنا شده و خاطرات مشترکی را در کنار او رقم زدهاند.
دوران نامزدی از زمانی که خانوادههای دو طرف با هم آشنا میشوند تا روز ازدواج و مراسم آن بخشی از زندگی هر زوجی است که کیفیت و نحوه گذران آن تاثیری شگرف بر آینده زوجین و ادامه زندگی مشترک دارد. برای مثال بعضیها به محض خواستگاری و به فاصله کمتر از چند ماه عقد و عروسی میگیرند، اما برای بعضی دیگر این فرایند و طی کردن هر کدام از مراحل (نامزدی، عقد و ازدواج رسمی) ممکن است سالها به درازا بکشد.
شروع زندگی با قرض و قسط
پدرش هر ماه به او میگوید باید زودتر تکلیفت را مشخص کند و آنها تقریبا هر روز با هم دعوا میکنند. مرد جوان میگوید نمیتواند عروسی بگیرند و به خانه خودشان بروند. امسال پنجمین سالی است که با هم عقد کردهاند، اما هر کدام در منازل پدر و مادر خودشان زندگی میکنند و فقط به شکل مهمان به منزل یکدیگر رفته و بعد از چند ساعت ماندن برمیگردند و آخر هفتهها با هم بیرون میروند. وقتی عقد کردند قرار بود تا یک سال بعد خانهشان آماده شود و با وام و قرض بتوانند مراسم عروسی گرفته و سرخانه زندگی خودشان بروند، اما این روند یک ساله الان بیش از پنج سال است که به درازا کشیده و همین مشکلات زیادی را برای هر دوی آنها ایجاد کرده است.
زن جوان درباره مشکلاتی که بعد عقد کردن و طولانی شدن مدت آن برایش ایجاد شده میگوید: تا یک سال اول اصلا فکر نمیکردم همهچیز تا اینجا طول بکشد و هر روز منتظر بودم تا خانهمان آماده شود و سر زندگی خودمان برویم، اما بد قولی صاحبخانه و تامین نشدن مخارج عروسی که حتی در بهترین حالت هم باید ۳۰ تا ۴۰ میلیون تومان برای آن کنار بگذاری، باعث شده امسال پنجمین سالی باشد که ما شرعا و رسما زن و شوهریم ولی چون مراسم ازدواج نگرفته و خانه نداریم همهجا نامزد تلقی می شویم. او درباره مشکلات عقد طولانی میگوید: بیاغراق باید بگویم این نوع رابطه بهشدت باعث سردی ارتباط من و همسرم شد.
من مطمئن هستم ما اگر زیر یک سقف زندگی می کردیم هیچوقت این مشکلات این همه عمیق نمی شد. زنانی که عقد کردهاند ولی با همسرشان زندگی نمیکنند عین همان کارهایی را که همه زنان دیگری که سر خانه و زندگی خودشان هستند باید درباره همسرانشان انجام دهند، درباره همسران خود انجام می دهند؛ بیآنکه در قالب روابطی مشخص و در خانه و زندگی خود فرد این اتفاق بیفتد و این هزار مشکل ریز و درشت ایجاد می کند.
یکی از قضات دادگاه خانواده تهران درباره طولانی شدن دوران عقد میگوید: این ازدواج ها محکوم به شکست است. بر اساس تجربه این را به شما میگویم که همه زوجهایی که زندگی خودشان را به این شکل و کیفیت شروع میکنند در ادامه زندگی هم همینطور کجدار و مریز ادامه میدهند تا به جایی میرسند که مسالمتآمیز از هم جدا میشوند. قاضی محبی ادامه میدهد: تا کی میخواهیم اصل را رها کرده و به فرعیاتی از این دست بپردازیم؟ مراسم ازدواج در ایران منحصر به شام دادن به یک عده آدم تحت عنوان فامیل دور و نزدیک شده که حالا اگر این آدمها این وعده شام را بخورند یا نخورند فرقی به حال هیچ کسی ندارد.
این قاضی دادگستری در ادامه میگوید: معلوم است که با این شرایط بد اقتصادی و جو نامناسب روانی که علیه ازدواج در جامعه ایجاد شده و به همان نسبت آزادیها و بیبند و باریهایی که علنی شده دیگر کسی میل به ازدواج و زندگی زیر یک سقف نداشته باشد. چرا هیچ خانواده ایرانی در باورش نمیگنجد دخترش بدون مراسم ازدواج راهی خانه بخت شود یا پسرشان دختری را بگیرد که جهیزیه آنچنانی ندارد و با هر حداقلی در کنار هم زندگیشان را شروع کنند. این قاضی معتقد است: همه مشکلات دیر ازدواج کردن و طلاق مادی نیست و حتی در جاهایی هم که مادی است باز ریشه فرهنگی دارد. این قاضی خانواده میگوید: افرادی که سواد و شعور اجتماعی بالایی دارند زندگیشان را زیر یک سقف با هر شکلی و با هر وسیلهای که هر کدامشان بتوانند تهیه کنند شروع میکنند و این دعواها بیشتر مال بیسوادهاست!
نداشتی بیخود زن گرفتی!
در مقابل مرد جوان درباره مشکلات این مقطع و دلیل طولانی شدن زمان عقد میگوید: پنج سال است آماده شدن خانه و تهیه پول مراسم عروسی تبدیل به کابوس شبها و فکر ناراحتکننده همه روزهای من شده است و همین مساله باعث شده تا حد زیادی درباره ازدواج و همسری که خودم آن را انتخاب کردم دچار شک شوم. همسرم خیلی زیادهخواه نیست، اما نمیتواند خودش را قانع کند که بدون هیچ جشن و مراسمی به خانه خودمان برویم و من و خانوادهام هم واقعا نداریم که بخواهیم الان سرویس ۱۰ میلیونی بخریم و لباس عروس و خرج شام میلیونی بدهیم. وقتی حرفهای مرد به اینجا میرسد زن با لحنی اعتراضآمیز میگوید: نداشتی بیخود زن گرفتی! جر و بحث بین آنها آنقدر بالا میگیرد که متوجه رفتن من نمیشوند.
طولانی شدن این دوران آثار و تبعاتی دارد
سال ۹۰ مسئول اتاق فکر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها با اشاره به اینکه نمیتوان گفت به درازا کشیده شدن دوران عقد بد است، گفته بود: طولانی شدن این دوران آثار و تبعاتی دارد که معلوم نیست دختران و پسران امروزی بتوانند به خوبی آن را تحمل کنند. حجتالاسلام پناهیان تصریح کرد: این برخورد در برخی خانمها حتی ممکن است طبیعی هم باشد در حالی که اگر زیر یک سقف زندگی کنند نوسانات در مرزهای منفی زیاد اوج نمیگیرد یا ممکن است آقایان و خانمها دچار محاسبههایی شوند، اینکه درست انتخاب کردند یا نه. او درباره آسیبهای طولانی شدن دوران عقد گفت: از نظر عاطفی ممکن است برای دخترخانمها طولانی شدن دوران عقد مشکلاتی به وجود آورد. خانمی که علاقهمند به تشکیل زندگی و ارتباط عاطفی با همسر خود باشد، ممکن است دچار مشکلاتی شود که مردان به خوبی آن ضرورتها را درک نکنند و به این ترتیب سوءتفاهمهایی برای خانوادههای نوپا به وجود آید.
او شکل نگرفتن عواطف و احساسات خانمها بهطور کامل نسبت به همسر و زندگی مشترک در دوران عقد را دلیل دیگر به وجود آمدن این آسیب دانست و گفت: به همین علت ممکن است که دختران، بعضی اوقات در تمایل خود به آغاز زندگی مشترک دچار نوساناتی شوند و ناراحتیهای خاصی پیش آید و حتی از همسر خود بدون دلیل خاصی احساس تنفر کنند. او در ادامه تصریح کرد: این برخورد در برخی خانمها حتی ممکن است طبیعی هم باشد در حالی که اگر زیر یک سقف زندگی کنند نوسانات در مرزهای منفی زیاد اوج نمی گیرد. او با اشاره به اینکه زوج در دوران عقد ممکن است هنوز خود را در موقعیت انتخاب ببیند، گفت: خیلی وقتها ممکن است زوجین در اثر برخورد با کوچکترین ناملایماتی به انتخاب خود شک کنند و وقتی در انتخاب تردید ایجاد شد دلسردیهایی ممکن است به وجود آید که به آسیبها دامن بزند یا به طلاق منجر شود./ آرمان