نگویند زنان کارآمد و توانمند و مدیر برای جای گرفتن در پست های مدیریتی ارشد نداریم که این بهانه جویی ها خریدار ندارد. بیش از سه دهه که زنان به برکت انقلاب اسلامی با جدیت و تلاش خود مسیرهای پیشرفت و کسب توانمندی ها را طی کرده اند می پرسند این حلقه بسته معیوب کی قرار است شکسته شود؟

valimorad1

یک سال از عمر دولتی که خود را به تدبیر و امید معرفی می کند می گذرد. رئیس جمهور روحانی که با این شعار کار خود را آغاز کرد، هم در دوره انتخابات و هم بعد از آن در حوزه زنان شعارهایی داده که هم جهت با مطالبات زنان بوده است. وعده ها و شعارهای دولت روحانی رای و امیدهای زنان را به خود جلب کرد.
 
 
شرق پرس: اصلاح نگرش ها نسبت به زنان و کارکردی زیربنایی در این ارتباط از جمله وعده های انتخاباتی ایشان بوده است. سوال این است که در مقام رئیس دولت در جهت اجرایی کردن این شعارها وعده ها کدام برنامه زیرساختی را انجام داده یا در دستور کار دارد یا کلا در جهت رفع مشکلات زنان کدام برنامه عملی در دست اجراست؟ کاندیدایی که موضع گیری و وعده هایش با فعالین پی گیری مطالبات زنان هم جهت بوده بعد از گذشت یک چهارم از فرصتی که در اختیار داشته غیر از گفتار و سخنرانی و باز هم وعده، دولتش چه برنامه ای در جهت اجرایی کردن آن ها و چه عملی داشته است؟ 
 
حضور پررنگ و موثر زنان در پست های تصمیم گیر و تصمیم ساز راهبرد کلیدی در پی گیری مطالبات زنان است. زنان بعد از نزدیک به سه دهه روبرویی با سقف مستحکم نامرئی که مانع راه یافتن آنان به وزارت بود ناباورانه در دولت تدبیر و امید شاهد عقب گرد این راه رفته شدند. سقفی که بعد از سه دهه هر چند به دلایل غیر “امور زنانی” شکسته، و راه وزارت زنان هموار شده بود دولت روحانی همین راه رفته را هم برای زنان حفظ نکرد . با وجود آن شعارها و وعده ها به عقب برگشت و این عقبگرد را با وعده بی ضمانت و بی ارزش معاونت وزیر برای زنان بر خود توجیه کرد و بر وعده ها افزود. 
 
نگویند زنان کارآمد و توانمند و مدیر برای جای گرفتن در پست های مدیریتی ارشد نداریم که این بهانه جویی ها خریدار ندارد. بیش از سه دهه که زنان به برکت انقلاب اسلامی با جدیت و تلاش خود مسیرهای پیشرفت و کسب توانمندی ها را طی کرده اند می پرسند این حلقه بسته معیوب کی قرار است شکسته شود؟ طی کردن پله پله مراحل مدیریت بر تجربه و کارآمدی می افزاید و زنان به دلیل انحصارطلبی مردانه از این مسیر کنار گذاشته شده و در نتیجه از کسب سوابق هم محروم مانده اند. 
این فرصت هنوز برای کسب تجربه و سابقه مدیریت در اختیار مردان است و هنوز روند عدم راهیابی زنان به مراکز تصمیم گیر و تصمیم ساز ادامه دارد. پاسخ این نیاز اساسی و ملی جامعه اسلامی با بیش از ۷۵ میلیون جمعیت، انتصاب چند نفر انگشت شمار فرماندار و بخشدار زن نمی باشد. لایحه ای لازم است که سهم زنان از مدیریت های ارشد و راه دستیابی آنان را در عملی شدن آن باز کند. همانچه که معاونت امور زنان دولت تدبیر و امید موظف به عملی کردن آن بوده است و هنوز اقدامی در این جهت انجام نشده و خبری هم از عملی کردن آن نیست.
 
جدای از مردودی دولت روحانی در اقدام در رفع خشونت سیاسی از زنان که خود به معنی عدم حضور پررنگ آنان در مراکز تصمیم گیر و تصمیم ساز است، دولت تدبیر و امید یک برنامه اجرایی و عملی در جهت رفع مشکلات زنان از خود ارائه نداده است. موضع گیری و شعار و وعده به معنی برنامه اجرایی و عملی نیست و دولت را در این ارتباط موفق نشان نمی دهد. همان که از قدیم گفته اند “دوصد گفته چون نیم کردار نیست”. کارنامه دولت با عمل بررسی می شود و طرح ها و برنامه هایی که اجرایی می شوند نه به وعده ها.
 
دولتی که با شعار تدبیر و امید به صحنه آمده و این شعار را تکرار می کند از تدبیر و مدیریت در حوزه زنان بی بهره است. تدبیر برنامه ریزی آگاهانه و با درایت است و مدیریت کارآمد را در بطن خود دارد. برنامه ریزی هم هدف را در دو مسیر پی می گیرد؛ یکی رفع مشکلات موجود و دیگری پیشگیری از آسیب و خطرهای پیش رو که آمار و تحقیقات و واقعیت موجود آن را نشان می دهد. برنامه آن است که نقطه آغاز و هدف و مرحله بندی و زمان بندی اش مشخص است و در همه زمان ها گزارش آن داده شود تا مورد نظارت و ارزیابی قرار گیرد و تا به نتیجه منتج شود. مجموعه دولت اعم از ریاست جمهوری و معاونت ایشان در حوزه زنان و خانواده و دستگاه های تابعه و وزارتخانه ها و مشاورین آن ها در حوزه زنان فاقد ارائه برنامه اجرایی و عملی بوده است. 
 
خبرها و گزارش ها از همایش ها و دیدارها  و نشست ها و گفتگوها و تفاهم نامه هایی است که نه مفاد آن به اطلاع رسانده می شود و نه جایی را موظف به انجام کاری می کند و نه حتی نظارتی بر آن است و نه پی گیری در حد رسیدن به نتیجه از آن گزارش شده. “امور زنان” در این دو دهه چه بسیار از این تفاهم نامه ها و مکتوبات و مصوبات در دل خود دارد که به تاریخ پیوسته اند. اخباری که حوزه زنان و دولت را پوشش می دهد نشان از حتی یک برنامه اجرایی عملی که در سطح ملی و تاثیرش ماندگار باشد و بر زندگی همه زنان و خانواده ها تاثیر بگذارد ندارد. 
 
دیدار، نشست، سخنرانی، گفت و گو، همایش، کارگروه، جلسه، تهیه بانک اطلاعاتی از زنان توانمند و هر آن چه بر مدار کسب اطلاعات و تجربه و گفتگو باشد برای دستگاه اجرایی به تنهایی کار به حساب نمی آید. همه این ها حتی تحقیقاتی که به واحدهای تحقیقاتی سفارش داده شوند و تقویت جمعی معدود (نمی گوییم هم خط سیاسی) وقتی کار به حساب می آیند که بخشی از طرحی در جهت اجرا باشند که کل جامعه از اجرایی شدن آن بهره ببرد. نه معاونت زنان ریاست جمهوری خود چنین برنامه ای را عرضه کرده که به معنی فقدان چنین برنامه های اجرایی است و نه این معاونت در هماهنگی با وزارتخانه ها.
 
دولت تدبیر و امید در حوزه زنان فاقد عملکردی مبتنی بر برنامه ای روشن و مشخص است. اسناد بالادستی وظایف دستگاه ها را مشخص می کنند خاصه این که در حوزه زنان مطالبات زنان توسط فعالین مدنی مطرح و پی گیری می شوند. هر چند امکانات محدود و مشکلات بر سر راه باشند دلایل موجهی برای عدم ارائه برنامه از طرف دولت در ارتباط با زنان نمی باشد. در این یک ساله نه برنامه کلان برای رفع همه مشکل ها، نه برنامه برای تغییر زیرساخت ها، و نه حتی یک برنامه برای رفع یک مشکل زنان از طرف دولت ارائه نشده. هر آن چه توسط معاونت ریاست جمهور که عضو هیئت دولت و زیر مجموعه نهاد ریاست جمهوری است انجام شده نه وظیفه این معاونت بلکه وظیفه واحدهای تابعه، واحدهای کوچکتر و دستگاه های اجرایی است. این روند همان است که در دولت های پیشین در امور زنان نیز به اجرا درآمده در نتیجه برای رفع مشکلات زنان ناتوان و از انجام طرح هایی در سطح ملی برای زنان ناکارآمد بوده. عمده حضور در خود حضور و سخن گویی به وقت ضرورت و اعلام مواضع نظام در مورد زنان بوده تا زنان و جهان بداند که ما هم امور زنان داریم.
 
برنامه پنجم توسعه که به انتهای عمر خود می رسد معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری را مکلف کرده است که با همکاری دستگاه‌های اجرایی، زمینه اجرای برنامه جامع توسعه امور زنان را فراهم کند. یک سال از عمر این دولت گذشت و از اجرایی کردن این وظیفه قانونی خبری نیست. دیدارها و نشست ها با مشاورین امور زنان دستگاه ها بدون مصوباتی در جهت به کار گرفتن دستگاه های اجرایی در ارتباط با رفع مشکلات زنان نمی تواند اجرایی کردن این وظیفه قانونی محسوب نمی شود. چابک سازی دولت هم که دامن “امور زنان” وزارتخانه ها را گرفت و الزام را در بقا، تقویت و کارآمد کردن مشاورین امور زنان آن ها برداشت. معاونت امور زنان به عوض بهره بردای از جایگاه بالای خود و تهیه و تبیین شرح وظایف برای مشاورین وزرا و تقویت جایگاه آن ها در جهت بهره برداری از آن ها، به توجیه کار دولت پرداخت و خودش را کنار کشید و نتیجه تضعیف جایگاه این واحدها به نسبت گذشته شد.
 
در یک برنامه اجرایی، هدف، راهکار، نقشه راه، دستگاه ها و واحدهای اجرا کننده، و مرحله بندی و زمان بندی کار مشخص است. مهمتر از داشتن برنامه، اجرایی کردن آن و ارائه گزارش از طی کردن مراحل، و اگر عدم موفقیت بوده ذکر دلایل آن است. همایشی برای روز زن که فرصت شعار و وعده دوباره به مردان بدهد و باز روز دختر با عملکردهای مشابه شعاری نشان از این است که کاری در حد دولت در دست انجام نیست، لاجرم معاون امور زنان ریاست جمهور به این فعالیت های تبلیغاتی می پردازد. 
 
فعالیت های تبلیغاتی و شعاری حتی اثر فرهنگ سازی هم ندارد و کاربردش همان تبلیغات و نمایش و ساختن تریبون برای خودشان است. معاونت ریاست جمهور به عنوان بخشی از هیئت دولت وظیفه اش انجام برنامه هایی در شان هیئت دولت است مثل تصویب لوایح و پی گیری آن ها و اجرای برنامه هایی سراسری در سطح ملی و زیرساختی است. به علاوه وظیفه اش فعال کردن و تقویت دستگاه های اجرایی برای رفع مشکلات زنان در سطح کلان است چرا که جایگاهش استراتژیک است.
 
دولت گفته است که سازمان های مردم نهاد در حوزه زنان حمایت خواهند شد. حتی اگر این کار بدون توجه به جهت گیری سیاسی هم انجام شود باز جای بی برنامگی و عدم مدیریت توانمند دولت در حوزه زنان را نمی گیرد. وقتی دولت برنامه جامع و کامل و همه جانبه و طرح های اساسی در حوزه زنان ارائه نداده، سازمان های مردم نهاد در کدام سو و کدام گوشه چه طرح و چه برنامه ای را پر خواهند کرد؟ سازمان های مردم نهاد هم که تقویت شوند و هر آن چه توسط آن ها به عمل در آید همه کارهایی خواهد شد که در بعد کلان و با نگاه استراتژیک گوشه ای از کاری را خواهند گرفت که خودش معلوم نیست چه است. 
 
نتیجه بی برنامگی و اجرایی شدن طرح هایی که از بیرون می آیند و فعال شدن گروه هایی که برنامه ریزی کلان بر عهده آن ها نیست رشدهای بی حساب و کتاب در ابعادی و خلاء کاری در ابعاد دیگر خواهد بود. ناهماهنگی رشد در ابعاد مختلف نتیجه قطعی بی برنامگی نهادی است که وظیفه اصلی آن برنامه ریزی، مدیریت، هماهنگی و بهره برداری از همه نیروها در جهت دستیابی به اهداف برنامه است. بگذریم از این که وقتی بخواهند بودجه و امکانات دهند تشکل های مدنی زنان که فعالیتشان بررسی و نقد عملکرد همین معاونت و متذکر شدن وظایف او باشد از این وعده بهره نخواهند برد که عملکرد “امور زنان” دولت گواه آن است. در این صورت عملا تشکل هایی که برای دولت بازوی کار بشوند فعال می شوند و این به معنی تاثیرگذاری در تصمیم گیری و مدیریت نیست.
 
همه عملکرد این دولت در حوزه زنان و خانواده خود نشان می دهد که آن چه وظیفه اش بوده عملی نشده. دولت تدبیر و امید در مقایسه با وعده ها و شعارهایش در حوزه زنان نمرده مردودی می گیرد. شعارها و وعده ها و موضع گیری های دولت در حوزه زنان و کارنامه بی برنامگی و بی عملی اش نشان از بی تدبیری و عدم مدیریت دولت تدبیر و امید در حوزه زنان است. امید که دولت تدبیر و امید سال های مانده را برای رفع مشکلات زنان تدبیر و مدیریت کند.
توران ولی‌مراد‌- مدیر شبکه ایران زنان
.
 
تابناک