حادثه کربلا از جمله حوادث جانسوز، حزن انگیز و همچنین یکی از بزرگترین رویدادهای سیاسی و اجتماعی است که زنان سهم بزرگی را در آن ایفا نموده اند. آنها ثابت کردند که زنان قادرند در بزرگترین حماسه انقلابی زمان خود نقش مهمی را از خود به نمایش گذارند.

khorshid-najafai5

 

 

شرق پرس:  شهید مطهرى: «تاریخ کربلا، یک حادثه و تاریخ مذکر – مؤنث است. حادثه‏اى که مرد در آن نقش دارد، زن نقش دارد، ولى مرد در مدار خودش، و زن در مدار خودش.»

 

 

 به گمان، قیام و نهضت عاشورا مرهون و منبعث از رشادتها و صحنه گردانیهای زنان عاشورایی است. زنانی که پا به پای مردانشان همگام و همقدم شده، ادای تکلیف نموده و عقب نمی نشینند. چنین شیرزنانی پا را از عرصه خانه نشینی و فرزندپروری فراتر نهاده و همچون مردان شان در راه اقامه دین همراه و همسو می شوند. لذا از این منظر سهم زنان عاشورایی در بقای اسلام و نهضت عاشورایی امام حسین(ع) بسی بزرگ و قابل ستایش است.

 

 

حادثه کربلا از جمله حوادث جانسوز، حزن انگیز و همچنین یکی از بزرگترین رویدادهای سیاسی و اجتماعی است که زنان سهم بزرگی را در آن ایفا نموده اند. آنها ثابت کردند که زنان قادرند در بزرگترین حماسه انقلابی زمان خود نقش مهمی را از خود به نمایش گذارند.

 

 

هنگامی که امام حسین(ع) عازم کربلا شد در میان یارانش زنان هاشمی و غیر هاشمی نیز حضور داشته اند. و از آنجائیکه امام دارای علم لدنی بود بهتر از هرکسی می دانست که سرانجام قیامش چه خواهد بود. بنابراین زنانى را همراه او بودند که سخنورانى متبحرو شیر زنانى مؤمنه براى اسلام به شمار می آمدند.

 

 

از جمله نقش های که این شیرزنان از خود به نمایش گذاشته بودند شامل :

 

 

۱ – پشتیبانى و حمایت از امام حسین ( علیه ‏السلام) بود که از طریق نطق های غراء، شوهرانشان را در حمایت از امام حسین(ع) ترغیب می کردند.

 

 

۲ – تشویق و ترغیب رزمندگان به مبارزه : در روز عاشورا، زمانی که جنگی نابرابر در حال شکل گیری بود آنها نه تنها از معرکه خارج نشده اند بلکه شوهرانشان را تشویق به مبارزه می کردند. نمونه بارز یکى از این زنان همسر عبدالله بن عمیر «ام وهب‏» بود. وقتى که عبدالله قصد پیوستن به سپاه امام را داشت، همسرش نیز با او به کاروان امام پیوست. او تنها زن شهیده در میدان کربلا بود.

 

 

۳- شرکت مستقیم در نبرد : نقش زنان در روز عاشورا و در جنگ بسیار متفاوت تر از جنگ های دیگر در صدر اسلام بود چرا که آنها می دیدند که تعداد یاران امام حسین(ع) بسیار اندک است به همین دلیل آنها با استفاده از تیرک خیمه ها در صحنه نبرد حضور پیدا می کردند تا جائیکه گفته شده تعدادى از دشمنان را به درک واصل کرده اند.

 

 

۵ – اطاعت از امام ( علیه ‏السلام) : در قیام عاشورا زنان ثابت کردند که تحت امر و مطیع امام زمانشان هستند، آنها بدلیل ایمان و اخلاصی که داشتند تسلیم در برابر اوامر الهی و امامشان شدند و توانستند سرافراز از این امتحان الهی بیرون بیایند.

 

 

بعد از واقعه عاشورا با وجود تمام مشکلات جسمی و روحی، زنان توانسته بودند با خطبه های پرشور خود مردم جاهل را با هدف و راه امام حسین (ع) آشنا سازند که در این میان رهبری این زنان برعهده حضرت زینب(س) بود. شهید مطهری می‏فرمایند: «… ابا عبدالله ( علیه ‏السلام) اهل بیت‏خودش را حرکت می‏دهد، برای این که در تاریخ رسالتی عظیم را انجام دهند. برای این که نقش مستقیمی در ساختن این تاریخ عظیم داشته باشند، اما با قافله سالاری زینب، بدون آن که از مدار خودشان خارج شوند، از عصر عاشورا زینب ( علیه االسلام) تجلی می‏کند و از آن به بعد سکاندار این قیام محسوب می شود.»

 

 

اما اصلی ‏ترین وظیفه حضرت زینب ( علیه االسلام)، بعد از ظهر عاشورا، ظاهر می‏شود. اگر این بانو و معلمبزرگنبود نه تنها انقلاب امام حسین ( علیه‏السلام) دستخوش تحریف می‏گردید، بلکه اسلام نیز در معرض خطری جدی قرار می‏گرفت.سرپرستی قافله اسرا، پرستاری از امام سجاد ( علیه‏السلام)، نگهداری از زنان و کودکان، و… همه و همه از مسؤولیت‏های مهمی بود که بر عهده ایشان بود.

 

 

حضرت زینب(س) با سخنرانی پرشور خود اسلام را مجدد احیا نمود و چهره زشت بنی امیه و جنایتها و دسیسه هایشان را برای مردم به تصویر کشید.شیخ مفید در ارشاد می نویسد: «هنگامی که زینب به مجلس ابن زیاد آمده، پست ترین جامه را پوشیده بود و به طور ناشناس وارد شد». اما به هر صورت ابن زیاد متوجه شد و پرسید: «این زن ناشناس کیست»؟ کسی پاسخ او را نداد، برای بار دوم و سوم سؤال کرد، در این وقت یکی از کنیزان پاسخ داد: «این زن زینب دختر فاطمه دختر رسول خدا است». ابن زیاد با کمال بی شرمی گفت: «سپاس خدای را که شما را رسوا نمود». اما زینب (س) برای خنثی کردن تمام نقشه های عوام فریبانه او فرمود: «ستایش خدای را سزاست که ما را به وسیله پیغمبرش گرامی داشته و از پلیدی به خوبی پاک گرانید، آن کسی که رسوا شود بی شک و تردید فاسق است و آن کس که دروغ می گوید، فاجر و تبهکار است و چنین کسی ما نیستیم و دیگران هستند و الحمدلله». پسر زیاد که انتظار نداشت، با چنین زنی دانشمند و با شهامتی روبه رو شود، سخن خود را این گونه تغییر داد و گفت: «رفتار خدا را با برادر و خاندانت چگونه دیدی؟» حضرت زینب با لحنی افتخار آمیز فرمود: «من جز نیکی ندیدم، آنان مردمانی بودند که خداوند کشته شدن را برای آن ها مقدر فرموده بود و آنان نیز با کمال افتخار به آرامگاه خود شتافتند. ولی بدان که به زودی خدا میان تو و ایشان جمع خواهد کرد و تو را مورد بازخواست و احتجاج قرار خواهد داد پس نگران باش که در آن روز پیروز چه کسی خواهد بود؟

 

 

اگر چه زینب (س) پس از واقعه کربلا چندان زندگی نکرد، ولی در همین مدت کوتاه، پیام عاشورای امام حسین (ع) را تا ابد ماندگار کرد.

 

 

زن عاشورایینماد زنی شجاع، مدبّر و شایسته که به ظاهر اسیر ولی در واقع آزاده ای شجاع و مدبر است. بی شک از چنین زنانی بایستی برای کشف افق های دور الگو گرفت.

 

 

امروزه زنان می توانند بابا تأسی از زن عاشورایی به گونه ای عمل نمایند که بتوانند با بحران هایی چون: بحران های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی یا اقتصادی با دانش و مدیریت روز روبرو شدهو آنها را حل نمایند.

 

 

زنان امروز می توانند با الگو پذیری از زنان عاشورایی در جهت حفظ و کیان خانواده تلاش کنند و بستری مناسب برای تربیت فرزندانی مومن و متعهد فراهم نمایند.

خورشید نجفی جویباری- کارشناس ارشد علوم سیاسی

 

 

 

منابع

۱ – مرتضی مطهری، حماسه حسینی، ج ۱

۲–شیخ مفید، الارشاد، باب سوم

۳ – فاطمه رجبی، زن در حماسه کربلا.

۴ – محمد بن جریر طبری، تاریخ طبری، ج ۷

۵- پایگاه اطلاع رسانی حوزه