بنا بر تجربه جنگ سرد، ابعاد گسترده منازعات بين المللي سياست قدرت هاي منطقه اي مانند ايران را تهديد خواهد كرد و ايران جهت پايداري در برابر تبعات حوادث پيش بيني ناپذير آينده چاره اي جز وفاداري وسواسي به تعريف هويت سياسي خود پيش رو نخواهد داشت

نقش آفرینی ایران در جهان بحرانی

 

شرق پرس: تقابل و تنش لفظی میان روسیه و امریکا، پذیرش آغاز فصل نو زورآزمایی های جهانی را اجتناب ناپذیر کرده است. 
 
 
اگر چه حوادث جاری حلب منشا این منازعات به نظر می رسد اما میدان رقابت امریکا و روسیه فرا تر از جغرافیای حلب و حتی سوریه جریان دارد و اکنون هر دو کشور مدعی بیش از آنکه نگران آوارگی و کشته شدن سوری ها باشند، دستاویزهای حقوقی برای چانه زنی های آینده را از کیفیت ویرانی سوریه می جویند!
 
شاید رصد سهم خواهی قدرت های جهانی از «مدیترانه»، مبانی دقیقتری جهت ارزیابی سطح مناقشات به دست دهد.  
 
پس از برگزیت، اکنون فرانسه هم بعنوان تنها نماینده صاحب حق وتو اتحادیه اروپا در شورای امنیت، نقش فعالتری در سطح رهبری سیاست خارجی اتحادیه اروپا بر عهده گرفته است. علاوه بر طرح مجدد ارتش واحد اروپایی، طی روزهای گذشته «گارد حفاظت از مرزهای اروپا» با عملیات مرزبانی بلغارستان آغاز به کار کرد و هدف خود را حفاظت مرزهای آبی و خاکی اروپا در برابر ورود پناهجویان اعلام نمود که این اقدام نشانه آشکار نگرانی اتحادیه از چگونگی کنترل مدیترانه و کشورهای ساحلی آن بشمار می رود. 
 
همچنین ارتش فرانسه پس از ایالات متحده و روسیه، بارزترین حضور نیروهای فرامنطقه ای مستقر در خاورمیانه را دارد. این راهبر نظامیگری اتحادیه اروپا ضمن پیشبرد معاملات تسلیحاتی چشمگیر با کشورهای جنوب خلیج فارس و شمال افریقا، هفته گذشته میزبان ترکیب معناداری از بازیگران به منظور بررسی وقایع لیبی – دیگر کشور بلا زده مدیترانه ای – بود. اگر چه گفته شد که این نشست بی نتیجه پایان یافت اما وزیر خارجه فرانسه بلافاصله پس از این نشست، داشته های خود را برای ارائه به مسکو برد و پس از آن عزم واشنگتن کرد. مقامات فرانسوی در توجیه این بیش فعالی و برنامه ریزی های عجولانه مدعی شدند در تکاپوی به سرانجام رساندن طرحی ابتکاری برای رفع اختلافات و از سرگیری آتش بس سوریه هستند! 
 
به هر حال می توان تاثیر عمیق نارامی های لیبی و سوریه بر امنیت اروپا را در مباحث و آمار منتشره مربوط به بحران پناهجویی مشاهده و زلزله در تمام سطوح سیاست داخلی کشورها را دنبال کرد. فرانسه در تکاپوی محدود کردن دامنه بحران سوریه و لیبی ابزارهای متعدد را می آزماید و تلاش بسیار دارد تا مگر روسیه و امریکا برای پذیرش یک معامله بزرگ راضی شوند. پیگیری این هدف حیاتی با انگیزه تامین امنیت اروپا و حفظ ساختار اتحادیه از مسیر آرامش مدیترانه و مهار روسیه، سبب پر رنگ تر شدن بازی های فرانسوی شده و اگر در آینده نزدیک دخالت موثر فرانسه در بحران جنوب آسیا نیز مخابره شود، تعجب بر انگیز نخواهد شد…
 
پس از سفر سه ماه پیش «خلیفه حفتر» گرداننده دولت موازی شرق لیبی به روسیه در طلب حمایت روس ها، اخیرا نیز سفیر وی رساننده نامه ای برای مقامات مسکو بود. در مقابل تقویت نشانه های چشمداشت بی اغماض روسیه به عرصه لیبی، باراک اوباما ماموریت نظامیان امریکا برای عملیات علیه شورشیان به دعوت دولت غرب لیبی را باز هم تمدید کرد. 
 
فارغ از پرونده پیچیده سوریه، جنجال بر سر حضور پر قدرت ناتو در مرزهای شرقی اروپا و واکنش های روسیه به آن جدی شده است. در هفته های گذشته مقامات روسیه ضمن آنکه بارها به بهانه های مختلف از وضعیت لیبی ابراز نگرانی کرده اند، همچنین به اختلافات مرزی خود با ژاپن اشاره نموده اند، خواستار ورود به مذاکرات افغانستان شده و حتی از احتمال فعال کردن پایگاه های نظامی در کوبا و ویتنام سخن می گویند!
 
در مقابل کنش روسیه، امریکا سپر گرفته و بر مواضع پیشین خود پافشاری می کند، پایگاه های نظامی تحت تسلط خود در جهان را تقویت کرده و حضور نظامی در افغانستان و عراق را تثبیت نموده است. همراه با اروپا همچنان شدید و مکرر نسبت به شرایط کریمه ابراز نگرانی می کند. جغرافیای مطلوب روسیه را محصور کرده و تلاش می کند در برابر میل جهانگشایی پوتین بایستد.
 
همه این زورآزمایی در ایامی جریان دارد که غالب توجهات به سمت طرح آتش بس امریکا – روسیه برای سوریه جلب شده است. به نظر می رسد طی مدت پایانی عمر دولت کنونی امریکا، موضع روس ها تهاجمی تر شده و پوتین می کوشد تا از تاکتیک دفاعی اوباما در این هفته ها بیشترین بهره را بردارد. امریکا با ترسیم تصویر تهدید آمیز از پیامد تحولات اساسی در تقابلات میدانی، علاقه مند است که تا زمان مستقر شدن دولت جدید در واشنگتن، روند تغییرات را متوقف کند.
 

از سویی در این هیاهوی تهدیدات امریکا و روسیه علیه منافع یکدیگر، همچنان شایعه “شیفتگی ناوگان دریایی چین به تثبیت حضور در مدیترانه” رونق دارد تا جایی که پایگاه دریایی طرطوس سوریه – که به بندر نظامی روسیه مبدل شده – نیز میزبان ایشان معرفی می شود. دخالت امریکا در تقسیمات دریای چین جنوبی، انگیزه های چین برای قدرت نمایی جهانی را تقویت کرده است. 

 

انتظار می رود تقویت نقش آفرینی مستقل چین و بریتانیا در عرصه سیاست بین المللی و صف بندی نظامی، عرصه را بیش از تصور امروزین پیچیده نماید و پس از آن بازی بزرگان جهان به مرحله ای پیش بینی ناپذیر برای قدرت های پراکنده منطقه ای وارد خواهد شد. 
 
در تشدید احتمالی هیاهوی جهانی، کشوری مانند ایران وزن چندانی برای عرض اندام و جهت دهی تصمیمات قدرت ها نخواهد داشت آنچنانکه هم اکنون نیز علی رغم اوج گیری چانه زنی سیاسی بر سر خاورمیانه، رییس جمهور و وزیر خارجه ایران در جستجوی چند قرارداد تجاری جهت احیای اقتصادی به جنوب شرق آسیا سفر کرده اند
 
بنا بر تجربه جنگ سرد، ابعاد گسترده منازعات بین المللی سیاست قدرت های منطقه ای مانند ایران را تهدید خواهد کرد. ایران جهت پایداری در برابر تبعات حوادث پیش بینی ناپذیر آینده چاره ای جز وفاداری وسواسی به تعریف هویت سیاسی خود پیش رو نخواهد داشت لذا طی موضعگیری های واکنشی باید بصورتی غیر قابل انکار حاکمیت اصول بر تاکتیک های سیاسی را حفاظت کند تا «بازیگری پیش بینی پذیر» دیده شود.   
 
در یک ارزیابی کلی از مواضع اتخاذی اخیر جمهوری اسلامی در زمینه سیاست خارجی، اقدام به محکوم کردن سریع کودتای ترکیه علی رغم اختلافات سیاسی جدی میان دو کشور، یک الگوی قابل قبول محسوب می شود. در ادامه این مسیر اعتراض به قانون «جاستا» بدون اعتنا به اختلافات سیاسی با عربستان سعودی، موضعی اصولی، مفید و مقوم هویت سیاسی جمهوری اسلامی قلمداد خواهد شد. 
 
با توجه به لوازم حفظ «استقلال» و امنیت ملی، اکنون مجال فراغت از اصول و آزمودن دشمنی جدید یا همراهی پر مسئله با «ابتکارات» قدرت های درگیر نیست.
 
 
میرزا سعدین داورپناه