دکتر محمود سریع القلم استاد علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی در 30بند ویژگی های انتقاد علمی و درست را بیان کردند.

sariolghalam4

 

شرق پرس: امروزه نقد کردن موضوع مهمی است که اگر بدرستی انجام شود موجب پیشرفت و رفع عیوب و اشکالات خواهد شد. از طرفی در برخی موارد انتقاد از مسیر اصلی خود منحرف می شود .
 
 
 
 
در این نوشتار دکتر محمود سریع القلم  استاد علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی در ۳۰بند ویژگی های انتقاد علمی و درست را بیان کردند.
 

 

 
۱-  هدف از نقد و انتقاد، بهتر فهمیدن و دقیق فهمیدن یک موضوع است.

 

۲-  هدف از نقد و انتقاد، نزدیک کردن یک فکر و نظریه به fact است.

 

۳- اظهار نظر با نقد متفاوت است: اولی مخاطب خاصی ندارد اما دومی برای اصلاح فکر و سخن و عمل دیگری است.

 

۴- منتقد تا می تواند باید در متن انتقادی خود، سؤال ها و زوایای جدید طرح کند.

 

۵-داشتن یک دیدگاه متفاوت، نقد نیست. مستندات و fact ها، مبنای نقد و انتقاد هستند.

 

 
۶- نقد شفاهی از نظر مکتوب، بی اعتبار است.

 

۷-منتقد باید دقیق با نقطه و ویرگول از متن اصلی، نقل قول کند و بعد آن را بر اساس مستندات نقادی کند.

 

۸- نقد به صورت مناظره توسط کسانی معتبر است که هر دو طرف در رابطه با موضوع مناظره، متون تولید و چاپ کرده باشند.

 

۹- در مسائل فکری و علمی، مبنای نقد بر واقعیات، آمار و fact ها است. جایگاه تخیلات و توهمات در مدارهای علمی نیست.

 

۱۰- در جامعه‌ای نقد اعتبار پیدا می‌کند که افراد متخصص در حوزه تخصصی خود نقادی کنند.

 

۱۱- اگر منتقد نکته‌ای ر ا از متن مکتوب متوجه نمی شود، ابتدا سؤال می‌کند و بعد نقد می‌کند.

 

۱۲-  پیش ذهنیت از نویسنده یک متن، نقد و انتقاد را مخدوش و بی‌اعتبارمی‌کند.

 

۱۳- به میزانی که انتقادات کلی باشند از اعتبار آن‌ها کاسته می‌شود. مبنای کار علمی و انتقادی در پرداختن به جزئیات است.

 

۱۴- بالاترین سطح اعتبار یک فرد علمی و فکری، نوشته‌های اوست. سخنرانی و ارائه شفاهی مطالب پایین‌ترین سطح است.

 

۱۵- منتقد بر نویسنده متن، القاب نمی گذارد.

 

۱۶- کسی که در یک موضوع تخصص نداشته و متون تولید و چاپ نکرده، به لحاظ علمی نمی‌تواند انتقاد کند.

 

۱۷- منتقد، متن و سخن و فکر فرد را نقد می‌کند و نه شخص او را.

 

۱۸- کسی که نقد علمی می شود، وظیفه مدنی داردکه به انتقادات پاسخ دهد.

 

 
۱۹- نقدی که به آمار و مستندات تجربی و تاریخی اتکاء داشته باشد، معتبرتر است.

 

۲۰- منتقد در بیان و لحن، شخصی احساسی و عصبانی نیست. ادب و صدا قت او مقدم بر انتقاداتش است.

 

۲۱- منتقد و انتقاد شونده هر دو باید در یک موضوع تخصص داشته باشند و متون تولید و چاپ کرده باشند.

 

۲۲- نقاد از این عبارات، فراوان استفاده می‌کند: حدس می‌زنم. تصور می‌کنم. به نظرم می آید. شواهد اینگونه نشان می‌دهد. آمار چنین تصدیق می‌کند.

 

 
۲۳- نقد فکری و علمی باید مکتوب و علنی باشد اما نقد از رفتار حتماً باید به صورت خصوصی به افراد منتقل شود.
  

 

۲۴- محل تحصیل، اساتید و متون علمی منتقد بر کیفیت نقد او بسیار تأثیرگذار است.

 

۲۵- اندیشه ها سطح اعتبار دارند و به تدریج اصلاح می شوند. می توان با استدلال، مستندات و آمار، اندیشه ها را تکامل بخشید.

 

۲۶- منتقد باید مراقب باشد تا آنچه که خودش دوست دارد بگوید را به حساب متن دیگری نگذارد و متن او را تحریف نکند.

 

۲۷- استفاده از کمیت ها، دقّت و اعتبار نقد را افزایش می دهد.

 

۲۸- علمی ترین متن و علمی ترین نقد آن است که نویسنده، تعاریف خود را از مفاهیم از یک طرف و مفروضات و استوانه های فکری را از طرف دیگر به طور دقیق مکتوب کند.

 

۲۹- در نقادی و مناظره، مبنای استدلال پژوهش های علمی است.

 

۳۰- استاندارد گذاری برای نقد و مناظره، مسئولیت دانشگاه ها، متخصصین و انجمن های علمی است.