این کارشناس درباره شب یلدا گفت: در گذشته آیین‌هایی در این هنگام برگزار می‌شد که یکی از آنها برگزاری جشنی شبانه و بیداری تا بامداد و تماشای طلوع خورشید تازه متولد شده بوده؛ جشنی که از لازمه‌های آن حضور کهن‌سالان و بزرگان خانواده به نماد کهن‌سالی خورشید در پایان پاییز بوده است.

سوژه ای بنام شب یلدا

 

به گزارش شرق پرس ورق پاییز که به دهه آخر می‌رسد تب‌وتاب چله‌نشینی و شب یلدا در بین مردم دیده می‌شود و می‌ستاییم مهر را، آنکه از آسمان بر فراز برجی پهن با هزاران چشم بر همه می‌نگرد، نگاهبان زورمندی که هرگز خواب به چشم او راه نیابد، آن که مردمان را از نیاز و دشواری برهاند.

 

 

یلدا، مجالى است براى تکرار هر آنچه روزگارى، سرمشق خوبى‌هایمان بوده‌اند و امروز بر روى طاقچه عادت‌هایمان غبار مى‌گیرند و فراموش مى‌شوند.

 

 

یلدا، مجالى است براى دیدن عزیزانى که تصویر و صد ایشان در پس مشغله‌هاى زندگى رنگ باخته‌اند، مجالى براى نشستن لبخند بر لبان کودکان، در آغوش پرمهر بزرگ‌ترها است.

 

 

این شب، بهترین مجال براى نیم‌نگاهی کوتاه به لحظه‌ها است؛ لحظه‌هایى که در سرعت عبور، خلاصه مى‌شوند و مى‌گذرند و این گذشتن، بهترین پیام براى زیبا زیستن است.

 

 

خبرنگار حوزه اجتماعی فارس با گپ و گفت با مسئولان مرتبط با شب یلدا ورقی از این شب خاطره را از دید میراثی بودن، ضرورت رعایت اصول تغذیه‌ای، نظارتی و بازرگانی بررسی کرده است که در این نوشتار تقدیم مخاطبان می‌شود.

 

 

*یلدا، بهانه‌اى برای زنده نگه‌داشتن پندهای بزرگ‌ترها

مسئول واحد مردم‌شناسی و میراث معنوی اداره کل گردشگری مازندران در گفت‌وگو با فارس، درباره سنت‌های شب یلدا با بیان اینکه شب‌چله، شب زایش خورشید و آغاز سال نو میترایی است، اظهار کرد: یلدا یا شب‌چله، شب اول زمستان و طولانی‌ترین شب سال است و فردای آن با دمیدن خورشید روزها بزرگ‌تر شده و تابش نور ایزدی فزونی می‌یابد، این بود که ایرانیان باستان، آخر پاییز و اول زمستان را شب زایش مهر یا خورشید می‌خواندند و به این مناسبت جشن بزرگی برپا می‌کردند.

طوبا اوصانلو با اشاره به اینکه آیین جشن شب یلدا به اندازه زمانی که مردم فصول را تعیین کردند، کهن است، اضافه کرد: این جشن در ماه پارسی، دی قرار دارد؛ جشنی که در این شب برگزار می‌شود یک سنت باستانی است.

وی بیان کرد: جشن یلدا یک جشن آریایی است و پیروان میترائیسم آن را از هزاران سال پیش در ایران برگزار می‌کردند.

مسئول واحد مردم‌شناسی و میراث معنوی اداره کل گردشگری مازندران یادآور شد: یلدا شب تولد میترا یا مهر است و مردم گذشته‌های دور در این شب برای در امان ماندن از خطر اهریمن، دورهم جمع می‌شدند.

اوصانلو تصریح کرد: از آیین شب یلدا یا شب چله، خوردن آجیل مخصوص، هندوانه، انار، شیرینی و میوه‌های گوناگون است که همه جنبه نمادی دارند و نشانه برکت و تندرستی فراوانی و شادکامی هستند.

وی با اعلام اینکه نکته‌ای که درباره دو میوه هندوانه و انار وجود دارد آن است که این دو میوه گرد و سرخ‌فام نمادهایی از خورشید هستند، افزود: در این شب نیز مانند جشن تیرگان فال گرفتن مرسوم است که به حافظ تفأل می‌زنند و یا حاضران با انتخاب و شکستن گردو و با پوکی و پری آن، از آینده می‌گویند.

مسئول واحد مردم‌شناسی و میراث معنوی اداره کل گردشگری مازندران اظهار داشت: آیین‌های خاصی که در شب یلدا وجود دارد نشان‌دهنده آن بوده که سرزمین ایران دارای فرهنگی غنی است که مردمانش با ذوق، سلیقه و طبیعت منطقه‌ای که در آن زندگی می‌کنند، برای برگزاری سنت‌های کهن آداب خاص خود را دارند.

اوصانلو اضافه کرد: در گذشته آیین‌هایی در این هنگام برگزار می‌شد که یکی از آنها برگزاری جشنی شبانه و بیداری تا بامداد و تماشای طلوع خورشید تازه متولد شده بوده؛ جشنی که از لازمه‌های آن حضور کهن‌سالان و بزرگان خانواده به نماد کهن‌سالی خورشید در پایان پاییز بوده است.

وی ادامه داد: در گذشته عقیده بر این بود، افراد خانه علاوه بر جشن و سرور برای در امان ماندن محصولات از سرما دعا کنند و آتشی باید در تمام شب بسوزد تا اهریمن مغلوب شود.

مسئول واحد مردم‌شناسی و میراث معنوی اداره کل گردشگری مازندران با اعلام اینکه ایرانیان بر این باور بودند که در شب ۳۰ آذر خورشید با آنها قهر می‌کند، گفت: به دلیل اینکه خورشید را مظهر همه چیز می‌دانستند تا صبح به شب‌زنده‌داری می‌پرداختند تا شاید خورشید با آنها آشتی کنند و نحس بودن این شب از بین برود و باور داشتند که خورشید مظهر قدرت است و می‌تواند در شب یلدا پیروز شود و تا یک سال اقتدار خورشید پایدار می‌ماند به همین دلیل شب یلدا را با شکوهی خاص و با استفاده از میوه‌هایی که درون سرخ دارند به دلیل سرخی خورشید سپری می‌کردند و تا صبح بیدار می‌ماندند تا قدرت خورشید غلبه کند.

اوصانلو با اشاره به اینکه شب یلدا در گویش مازندرانی به «گت‌چله» معروف است، افزود: از باورهای این مراسم، خوردن هندوانه است که سبب می‌شود مردم در طول زمستان احساس سرما نکنند.

وی اظهار کرد: همچنین در این شب دختران دم‌بخت با پوشاندن صورت خود از هفت خانه چیزی می‌گرفتند و بر این باور بودند اگر کسی آنها را نبیند و نشناسد حتماً به آنچه نیت کرده‌اند خواهند رسید.

مسئول واحد مردم‌شناسی و میراث معنوی اداره کل گردشگری مازندران در پایان یادآور شد: یلدا، بهانه‌اى است تا پندها و تجربه‌هاى ارزشمند پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌هایى را که در پس وقت نداشتن‌ها و بى‌حوصلگى‌هاى کوچک‌ترها مدفون مانده‌اند، زنده کنیم.

 

 

*میوه نوبرانه خواص تغذیه‌ای میوه رسیده را ندارد

مشاور تغذیه و رژیم‌شناس درباره نکات تغذیه‌ای برای شب یلدا در گفت‌وگو با فارس، اظهار کرد: هندوانه و انار ازجمله میوه‌هایی هستند که در سنت ما ایرانیان همچنان از دیرباز در سبد میوه‌ طولانی‌ترین شب سال سرو می‌شود.

ربیعی با بیان اینکه مصرف میوه در حفظ سلامت انسان بسیار تاثیرگذار است که هندوانه نیز به دلیل برخورداری از فیبر زیاد و همچنین ماده رنگی موجود در آن از این قاعده مستثنا نیست، اضافه کرد: معمولاً در شب یلدا ازآنجاکه فصل پرورش هندوانه گذشته است، هندوانه‌های موجود در بازار در این شب از کیفیت مطلوبی برخوردار نیستند.

وی ادامه داد: درمجموع مصرف هر میوه در فصل مربوط به خود مفید است و میوه نوبرانه خواص تغذیه‌ای میوه رسیده را ندارد، به‌این‌ترتیب ویتامین‌ها و خواص تغذیه‌ای میوه‌ای که از فصل آن گذشته کاهش می‌یابد.

مشاور تغذیه و رژیم‌شناس با اشاره به اینکه انار ارزش سیری بالایی داشته و از یبوست و همچنین می‌تواند از پرخوری در افراد جلوگیری کند، افزود: انار ازجمله میوه‌هایی است که از ویتامین و مواد معدنی سرشار برخوردار بوده و برای سلامت انسان بسیار مفید است. در صورت استفاده از آب به مقدار کافی، انار می‌تواند در پیشگیری از یبوست بسیار مؤثر باشد.

 

 

*آجیل نمی‌تواند جایگزین غذای اصلی شود

ربیعی با بیان اینکه انواع مغزها در گروه گوشت و حبوبات قرار می‌گیرند، اظهار کرد: مصرف انواع مغزها و چربی موجود در آنها بسیار مفید است و از طرف دیگر مصرف آجیل در افراد در معرض افزایش وزن، موجب چاقی می‌شود.

وی اضافه کرد: همچنین مصرف آجیل نمک‌دار به ویژه به مقدار زیاد توصیه نمی‌شود.

مشاور تغذیه و رژیم‌شناس با تأکید بر اینکه انواع مغزها نمی‌توانند جایگزین غذای اصلی شوند، گفت: این در حالی است که مصرف مغزها قبل از وعده‌های اصلی غذایی اشتهای فرد را می‌گیرد.

 

 

*بروز چاقی به دنبال افراط در مصرف شیرینی

ربیعی تصریح کرد: ازآنجاکه در پخت انواع شیرینی‌ها از مقادیر زیادی شکر و روغن استفاده می‌شود، افراط در مصرف آن چاقی را به دنبال داشته و برای سلامتی مفید نیست.

وی یادآور شد: در شب یلدا با توجه به سنت شب‌زنده‌داری توصیه می‌شود شام سبک و سرشب میل شود تا امکان مصرف آجیل و میوه‌های این شب البته به‌صورت متعادل میسر شود.

 

 

*رسیدگی به پرونده‌های تخلف شب یلدا

مدیرکل تعزیرات حکومتی مازندران نیز یکی دیگر از مسئولانی است که شب یلدا به حوزه کارش مربوط می‌شود، دراین‌باره در گفت‌وگو با فارس، اظهار کرد: پرونده‌های تخلف در ارتباط با شب یلدا به‌صورت فوری و خارج از نوبت رسیدگی می‌شود.

مهدی عباسی بیان کرد: همچنین در صورت نیاز شعبات سیار تعزیرات حکومتی تمامی شهرهای مازندران آمادگی دارند که پرونده‌های تخلف را سر صحنه مورد رسیدگی قرار دهند.

وی در پایان گفت: درخواست ما از مردم این است که گزارش‌های خود را به سامانه ۱۲۴ اعلام کرده تا در اسرع وقت مورد رسیدگی قرار گیرد.

 

 

*اجرای طرح نظارتی ویژه شب یلدا در مازندران

معاون نظارت و بازرسی سازمان صنعت، معدن و تجارت مازندران نیز یکی از مسئولان حوزه مرتبط با سوژه شب یلدا است و وی نیز  دراین‌باره در گفت‌وگو با فارس، اظهار کرد: طرح نظارتی ویژه شب یلدا از ۲۲ تا پایان آذرماه امسال در سراسر استان در مرحله اجرا است.

حسین اصغرزاده تصریح کرد: با بسیج تمامی بازرسان در مراکز عرضه کالاهای پرتقاضای این ایام آجیل و خشکبار و میوه و تره‌بار به‌صورت ویژه نظارت کرده و در صورت مشاهده تخلف به‌صورت جدی برخورد می‌شود.

وی یادآور شد: شهروندان مازندران در صورت مشاهده تخلف و شکایت می‌توانند مراتب را از طریق سامانه تلفن ۱۲۴ به ستاد خبری سازمان صنعت، معدن و تجارت مازندران گزارش کنند تا مورد رسیدگی قرار گیرد.

به گزارش فارس، شیرینى در کنار هم بودن لبخندهاى امروز، هزار بار بهتر از اشک حسرت ریختن بر مزار جدایى‌هاى فردا است به امید آنکه هیچ‌وقت بین ما و فرهنگ غنی و پربارمان فاصله‌ای نیفتد.

زهرا طاهری-فارس