نسرين كاظميان، جانشين مسوول بخش مراقبت‌هاي ويژه نوزادان بيمارستان امام خميني كه مرگ نوزادان در آنجا اتفاق افتاده، از چگونگي ورود آسينتو باكتر به بخش مراقبت‌هاي ويژه نوزادان اطلاعي ندارد وی مي‌گويد كه «علت مرگ تمام نوزادان در پرونده پزشكي آنها درج مي‌شود

nozad5

 

شرق پرس: مرگ ٩ نوزاد در بیمارستان امام خمینی(ره) طی دو ماه.» خبری که در روزهای پایانی سال گذشته در هیاهوی استقبال از نوروز و تعطیلی ١۵ روزه رسانه‌های چاپی و بیرمقی خبرگزاری‌ها گم شد و بعد از تعطیلات نوروز هم در سایه پررنگ واکنش جامعه پزشکی به یک سریال تلویزیونی فراموش شد. یکی از کارمندان مجتمع بیمارستانی امام خمینی(ره) در گفت‌وگو با «اعتماد» ضمن آنکه مایل به درج نام خود نبود، این خبر را این‌گونه تایید کرد که بنا بر اطلاعاتی که او به دست آورده «تعداد نوزادان فوت شده بیشتر از ٩ نفر بوده و حتی یکی از نوزادان پس از سال‌ها چشم انتظاری مادر و پدر و به روش لقاح مصنوعی متولد شده بوده، مسوولان بیمارستان هم تمایلی به رسانه‌ای شدن این موضوع نداشتند اما نتوانستند مانع از انتشار خبر فوت ٩ نوزاد شوند و عفونت آسینتوباکتر هم به بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان وارد شده و بخش ویژه نوزادان را هم بیش از ١٠ روز تعطیل کردند…»
 
 
 
خبر فوت تایید شد
 
صدف علی پور، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی تهران، تنها با تایید خبر فوت ٩ نوزاد در گفت‌وگو با «اعتماد» توضیح می‌دهد که از ٩ نوزادی که در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان بیمارستان امام خمینی بستری بودند و در فاصله دی تا اسفند ٩٣ فوت شدند، فقط سه نوزاد به عفونت بیمارستانی آسینتوباکتر مبتلا شدند و علت فوت سایر نوزادان بیماری‌های زمینه‌ای بوده و محمد حاجی‌آقاجانی، معاون درمان وزارت بهداشت در گفت‌وگو با «اعتماد» این خبر را تکذیب نمی‌کند اما وقوع مرگ در بخش مراقبت‌های ویژه و شیوع عفونت را یک اتفاق طبیعی دانسته و تاکید می‌کند که مرگ ٩ نوزاد بستری در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان امام خمینی مربوط به یک روز نبوده و برخلاف شایعات، این اتفاق در طول مدت طولانی رخ داده و می‌گوید: «فوت این نوزادان طی زمان اتفاق افتاد و یکباره نبود و البته یک اتفاق عادی است که در بخش مراقبت‌های ویژه مرگ اتفاق بیفتد.»
 
 
 
سید محمدحسین میردهقان، مدیرکل نظارت و اعتباربخشی امور درمان وزارت بهداشت هم در گفت‌وگو با «اعتماد» توضیح می‌دهد: «بیمارستان امام یک مرکز درمانی مرجع برای کل کشور است و معمولا بیماران پرخطر و عارضه‌دار به این بیمارستان ارجاع می‌شوند در حدی که شما در مراجعه به اورژانس این بیمارستان، هیچگاه با بیماران عادی مواجه نمی‌شوید. طبق گزارشی که به ما ارایه شد و برخلاف آنچه که مطرح بود، ٩ نوزاد در فواصل زمانی طولانی فوت کردند و بررسی ما از روند مرگ در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان نشان داد که نرخ مرگ در بیمارستان هیچ تفاوتی با قبل نداشته علاوه بر آنکه بررسی کمیته مرگ بیمارستان هم نشان داد که علت فوت ٩ نوزاد صرفا بر اثر عفونت بیمارستانی نبوده است.»میردهقان ضمن طبیعی خواندن وجود عفونت در محیط‌های بیمارستانی و بخصوص، بیمارستان امام تاکید دارد که پس از مثبت شدن نتیجه کشت‌های انجام شده از نوزادانی که فوت شدند، بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان و بخش زایمان بیمارستان، ایزوله و ضدعفونی شده و مصوبات کمیته کنترل عفونت بیمارستان هم اقدامات انجام شده برای گندزدایی بخش را تایید کرده است. او در پاسخ به «اعتماد» تایید می‌کند که خانواده‌های ٩ نوزاد فوت شده در صورت قصور مسوولان بیمارستان مشمول دریافت دیه و خسارت می‌شوند و اضافه می‌کند: «خانواده‌ها این حق را دارند که برای بررسی بیشتر علت فوت فرزندشان درخواست رسیدگی کنند و در صورت قصور هر یک از مسوولان بیمارستان، ضمن آنکه پرونده و درخواست خانواده‌ها در اختیار پزشکی قانونی قرار می‌گیرد، متخلفان هم به دادسرای انتظامی نظام پزشکی و دادگاه جرایم پزشکی معرفی می‌شوند. اما در گزارش‌هایی که به دست من رسید قصوری صورت نگرفته بود.»
 
 
 
معلوم نیست عفونت از کجا آمد
 
نسرین کاظمیان، جانشین مسوول بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان بیمارستان امام خمینی که مرگ نوزادان در آنجا اتفاق افتاده، از چگونگی ورود آسینتو باکتر به بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان اطلاعی ندارد اما در گفت‌وگو با «اعتماد» می‌گوید که «علت مرگ تمام نوزادان در پرونده پزشکی آنها درج می‌شود و البته نوزادان بخش مراقبت‌های ویژه معمولا به یک علت فوت نمی‌کنند زیرا اغلب نارس به دنیا آمده‌اند و مشکلات متعددی مثل نارسایی قلبی یا نارسایی ریوی دارند. هر ماه هم ممکن است در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان چندین فوت اتفاق بیفتد. علت فوت ٩ نوزادی هم که پیش از عید فوت کردند و کشت خون سه نفر از آنها درباره ابتلا به عفونت بیمارستانی آسینتوباکتر مثبت بود در پرونده پزشکی درج شد و جلسه‌ای هم برای بررسی علت فوت آنها تشکیل شد. به طور معمول کمتر از دو ساعت پس از تولد نوزادانی که باید در بخش مراقبت‌های ویژه بستری شوند، کشت خون از آنها انجام می‌شود تا میزان سدیم و پتاسیم و سایر اطلاعات اندازه‌گیری شود. به محض آنکه اولین کشت خون نوزاد از آلودگی به آسینتوباکتر مثبت شد برای ضدعفونی بخش اقدام کردیم و منتظر نبودیم تا به نتیجه سوم و چهارم هم برسیم. اما بخش هم فعال بود و به کار خود ادامه می‌داد. ولی با دریافت نتیجه کشت سوم پذیرش بخش محدود شد و نوزادان مبتلا به عفونت از سایر نوزادان  NICU جدا شدند.»
 
 
 
چه کسی مقصر است؟
 
هیچ‌یک از مسوولان فوت ٩ نوزاد را تکذیب نمی‌کنند اما هیچ یک هم حاضر نیستند درباره قصور افرادی که در انجام وظایف خود کوتاهی کرده‌اند حرفی بزنند و با ظرافت از این موضوع می‌گذرند. هیچ مقام مسوولی حاضر نیست بپذیرد که کنترل و نظارت بر وجود عفونت در بخش‌هایی که باید به طور مستمر از نظر شیوع آلاینده‌ها کنترل شوند دچار ضعف بوده است. عفونت بیمارستانی عامل ناشناخته‌ای در نظام درمان ایران نیست. فقط به تازگی برای پایش آن اقدام شده و با وجود آنکه اولین جلسه کمیته کشوری کنترل عفونت‌های بیمارستانی در سال ٨١ و در مرکز مدیریت بیماری‌های وزارت بهداشت برگزار شده، عمر نظام مراقبت عفونت‌های بیمارستانی به ١٠ سال هم نمی‌رسد و حتی مسوولان وزارت بهداشت معترفند که گزارش‌دهی مراکز درمانی از بابت عفونت‌های بیمارستانی شایع در مرکز متبوع، نه تنها از صحت برخوردار نیست بلکه حتی زمان مستمر و متناوب را هم برنمی‌تابد و در نهایت که شرایط نگران‌کننده شیوع عفونت‌های بیمارستانی و ضعف نظارت‌ها – چه در مراکز درمانی دولتی که کمبود اعتبارات، می‌تواند دلیلی برای نادیده گرفتن اصول و دستورالعمل‌ها باشد و چه در مراکز خصوصی که سرمایه‌گذاری بخش خصوصی عاملی است برای توجیه خست در بذل دقت لازم در رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی- از آن اتفاقاتی است که متولیان سلامت به آن معترفند. مصادیقی که اجازه انتشار پیدا کرد حکایت از آن دارد که کمتر از یک سال قبل، شیوع عفونت بیمارستانی در بخش مراقبت‌های ویژه بیماران قلبی یکی دیگر از بیمارستان‌های دولتی پایتخت خبرساز شد و کمتر از دو ماه قبل ضعف نظارت بر چگونگی تامین دارو در یک مرکز درمانی خصوصی، ١۵ شهروند ایرانی را از نعمت بینایی محروم کرد.
 
 
 
نظارت و کنترل، از جمله واژگانی هستند که سرنوشت حیات بیماران بستری در بیمارستان‌های کشور را رقم می‌زنند. در حالی که هیچ آمار رسمی و جدید از وضعیت شیوع عفونت‌های بیمارستانی – به دلیل انجام نشدن تحقیق بر این معضل جدی – در دست نیست گزارش‌های غیررسمی حاکی از آن است که اغلب قربانیان عفونت‌های بیمارستانی در ایران، کودکان هستند و مسوولان وزارت بهداشت، محروم از هر تحقیق جدید، حدس می‌زنند که شیوع عفونت‌های بیمارستانی در بیمارستان‌های ایران، رقمی در حدود ١۵ درصد باشد. ١۵ درصد از مجموع حدود ١٠ میلیون بستری در طول یک سال؛ حدس بزنید با چه رقم نگران‌کننده از تعداد قربانیان عفونت‌های بیمارستانی مواجه می‌شوید.