بهشتی پور با بیان اینکه یکی از دلایل اختلاف در مورد نظارت و کنترل بر برنامه هسته ای ایران ناشی از بی اعتمادی جمهوری اسلامی ایران به آژانس بین المللی انرژی اتمی است گفت: متاسفانه تنها نهاد حقوقی که برای نظارت و بازرسی بر برنامه هسته ای نه تنها ایران بلکه سایر کشورهای جهان صلاحیت دارد آژانس بین المللی انرژی اتمی از نهادهای زیر مجموع سازمان ملل متحد است.
شرق پرس-سرویس سیاسی: یک کارشناس مسائل سیاست خارجی گفت: امیدوارم که دو طرف بیش از این مذاکرات را کش ندهند چرا که اصلا به صلاح نسبت چون این مذاکرات به اندازه کافی کش پیدا کرده و ممکن است با کش آمدن اضافی در نقطه ای قطع شود که به نفع هیچ یک از طرفین نیست.
حسن بهشتی پور در گفتوگو با فرارو ضمن بیان این مطلب درباره دلایل کندی روند مذاکرات وین با تاکید بر اینکه اختلافات حل نشده باقی مانده برای رسیدن به توافق جامع میان ایران و گروه ۱+۵ شامل دو موضوع، جدول زمانی رفع تحریم ها از نگاه ایران و کنترل و نظارت بر برنامه هسته ای ایران از نظر غربی ها است گفت: طرف ایرانی از یک طرف بر لغو کامل تحریم ها یا رسیدن به یک جدول زمانی دقیق و منطقی برای کنار گذاشته شدن تحریم ها تاکید دارد و طرف غربی همچنان نگران راستی آزمایی از برنامه هسته ای ایران پس از توافق جامع است.
وی افزود: با نظر ایران برای لغو کامل تحریم ها در روز توافق به این دلیل مخالفت می شود که غربی ها معتقدند که رفع تحریم ها باید از انجام بازرسی ها و راستی آزمایی از انجام تعهدات ایران در چارچوب توافق جامع ممکن است. این در حالی است که ایران معتقد که باید زمان لغو تحریم ها و انجام تعهدات ایران از جمله اعمال برخی محدودیت ها حول محور برنامه هسته ای همزمان باشد.
این کارشناس مسائل سیاست خارجی ادامه داد: از سوی دیگر اختلافات در مورد نظارت و بازرسی از فعالیت های هسته ای ایران پس از توافق جامع ریشه در مخالفت ایران با هرگونه بازرسی از مراکز حساس نظامی و امنیتی دارد که البته به نظر می رسد که برای این اختلاف خیلی زودتر دو طرف به یک راه حل برسند. چرا که اخیرا آمریکایی ها هم اعلام کرده اند که آنها نیز به بازرسان آژانس اجازه نمی دهند که به سادگی به مراکز حساس نظامی و امنیتی دسترسی داشته باشند و قطعا از ایران هم چنین درخواستی نخواهد شد.
وی تصریح کرد: این سخنان جدید آمریکایی ها با سخنانی که پیش از این مطرح می کردند که در هر زمان و هر مکانی باید بازرسان آژانس به مراکز مورد نظر خود به منظور کسب اطمینان نسبت به صلح آمیز بودن برنامه هسته ای ایران دسترسی داشته باشند کاملا متفاوت است و به نوعی یک عقب نشینی محسوب می شود و به همین دلیل این اعتقاد وجود دارد که دو طرف بتوانند در مورد این اختلاف زودتر به نتیجه برسند و به راه حلی دست پیدا کنند که نگرانی ها و دغدغه ایران در مورد حفظ اسرار محرمانه هم لحاظ شود.
بهشتی پور با بیان اینکه یکی از دلایل اختلاف در مورد نظارت و کنترل بر برنامه هسته ای ایران ناشی از بی اعتمادی جمهوری اسلامی ایران به آژانس بین المللی انرژی اتمی است گفت: متاسفانه تنها نهاد حقوقی که برای نظارت و بازرسی بر برنامه هسته ای نه تنها ایران بلکه سایر کشورهای جهان صلاحیت دارد آژانس بین المللی انرژی اتمی از نهادهای زیر مجموع سازمان ملل متحد است.
وی افزود: بر این اساس چاره ای وجود ندارد که به این تنها نهاد برای راستی آزمایی برنامه هسته ای کشورمان اعتماد شود اما یک راه کاری برای اینکه اعتماد ما نسبت به همکاری با آژانس جلب شود وجود دارد و آن تدوین توافقی دقیق و مشخص است که نوع و حد و حدود بازرسی ها بر برنامه هسته ای ایران مشخص شود.
این کارشناس مسائل سیاست خارجی ادامه داد: به نظر می رسد که رفت و آمدهای مکرر یوکیا آمانو مدیر کل آژانس بین الملل انرژی اتمی در محل مذاکرات هسته ای ایران در وین و همچنین سفر امروز آقای صالحی مدیر کل آژانس بین الملل انرژی اتمی در همین راستا و دو طرف تلاش دارند تا به توافق حول محور بحث نظام بازرسی از برنامه هسته ای ایران برسند.
وی در مورد اختلاف نخست و اصلی در مورد تحریم ها و اینکه چگونه دوطرف می توانند به راهکاری برای حل و فصل آن برسند و آیا در نهایت گروه ۱+۵ لغو همزمان تحریم ها با توافق را خواهد پذیرفت گفت: باید توجه کرد که از نگاه ما کل تحریم ها ظالمانه و ضد حقوق بشری است و باید به طور کامل لغو شود اما این را باید در نظر داشت که طرف مقابل ما از این تحریم ها به عنوان یک ابزار استفاده می کند تا بر کشورمان فشار وارد کند و ما را مجبور به اعطای امتیاز بیشتر کند.
بهشتی پور گفت: بنابراین مطلوب ما لغو کامل تحریم ها همزمان با حصول توافق جامع است اما این ممکن نیست کما اینکه مطلوب آمریکا برچیده شدن کامل برنامه هسته ای ما بود اما ممکن نشد. بنابراین دو طرف باید به سمت راه دومی بروند این راه دوم تدوین جدول زمانی مشخص لغو تحریم ها است که اولا به طور کامل ابتدا و انتهای آن مشخص باشد و در ثانی متناظر باشد به این معنا که ناظر بر گامی باشد که ایران بر می دارد.
وی افزود: دو طرف این تجربه را بر پایه توافق مقدمانی در ژنو۳ موسوم به برنامه اقدام مشترک داشتند به این معنا که ناظر بر اقدامات ایران گروه ۱+۵ یک اقدام متناظر را در دستور کار قرار می داد مثلا وقتی گفته شد که ایران ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم را اکسید کند چون اکسید یک شبه آن وجود نداشت و باید طی جداول زمانی مشخص این کار انجام می گرفت گروه ۱+۵ هم اعلام کرد که با هر مرحله اکسید بخشی از دارایی های ایران هم آزاد می شود که شد.
این کارشناس مسائل سیاست خارجی ادامه داد: بنابراین اقدامات مرحله ای ایران در ازای رفع تحریم های مرحله ای از جانب گروه ۱+۵ می تواند یکی از راهکارهای باشد که دو طرف روی آن تمرکز کنند که این هم نیازمند تایید آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره اقدامات ایران خواهد بود.
وی با بیان اینکه اگرچه ایران نسبت به آژانس بی اعتماد است اما چاره ای وجود ندارد که در این مرحله هم به آژانس اعتماد شود گفت: البته بی اعتمادی ایران نسبت به آژانس عمدتا درز اطلاعات محرمانه، لو رفتن اسامی دانشمندان و… است چرا که تاکنون آژانس در مرحله راستی آزمایی خطایی را مرتکب نشده است و به فرض مثال نگفته است مثلا ایران در مرحله توافق مقدماتی ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم خود را اکسید نکرده است و یا ارتباط دهنده های سانتریفیوژهای خود را قطع نکرده است.
بهشتی پور افزود: بنابراین بعید است که آژانس در مرحله توافق جامع هم بخواهد گزارشی خلاف واقعیت ارایه کند و ایران را متهم نقض تعهدات در چارچوب اعمال برخی محدودیت ها کند چرا که بد سابقه بودن آژانس تاکنون در مرحله راستی آزمایی نبوده است. از این رو این امیدواری وجود دارد که دو طرف بتوانند با تکیه بر تجربه توافق مقدماتی به راهکاری برای حل اختلافات حول محور تحریم ها برسند.
وی در خاتمه گفت: امیدوارم که دو طرف بیش از این مذاکرات را کش ندهند چرا که اصلا به صلاح نسبت چون این مذاکرات به اندازه کافی کش پیدا کرده و ممکن است با کش آمدن اضافی در نقطه ای قطع شود که به نفع هیچ یک از طرفین نیست.
فرارو
https://sharghpress.com/?p=30834
