شرق پرس: آداب و رسوم ماه مبارک رمضان یکی از مباحث مهم فرهنگی مردم است که به واسطه قدمت خود، از قداست ویژه ای برخوردار است.
در حال حاضر زندگی شهری و ماشینی، بسیاری از این سنت های زیبا به فراموشی سپرده شدند و بسیاری دیگر نیز کم رنگ تر شدند.
اما در گوشه و کنار شهر‌ها و روستا‌های مازندران، انسان هایی رندگی می کنند که هنوز به این سنت ها پایبند هستند.
سنت سحرخوانی مهم ترین رسم مازندرانی ها در ماه رمضان
سحر خوانی یکی از آداب و رسوم مردم مازندران در ماه مبارک رمضان است که فردی در کوچه پس کوچه های روستا با فانوسی در دست و با خواندن آواز مردم را بیدار می کند.
طوبی اوصانلو مسئول واحد مردم شناسی و میراث معنوی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان، با بیان اینکه سنت سحرخوانی یا ته رور در سال ۹۲ به عنوان میراث معنوی به ثبت ملی رسید، گفت: در مناطق کوهستانی مازندران و در روستا‌های دوردست شهرستان سوادکوه و منطقه دو هزار شهرستان تنکابن و منطقه بندپی شهرستان بابل و به ویژه در چهاردانگه و دودانگه ساری و روستا‌های اتو، لاجیم، ولوپی، پیرنعیم، امیرکلا، ولوکش، سی پی سوادکوه و روستا‌های دیگر، سنت سحرخوانی همچنان ادامه دارد.
وی افزود: با وجود گسترش شهرنشینی و رشد پیچیده تکنولوژی، هنوز هم می‌توان نوای خوش سحری خوانان را در محلات و دهکده های ییلاقی و قدیمی مازندران شنید که روزه داران را به ضیافت الهی فرا می خوانند.
ولی نژاد یکی از روستاییان مازندران است که در باره سنت سحرخوانی می گوید: در قدیم، سحر‌خوانان با به راه افتادن در کوچه و محلات با نوای خوش، روزه داران را بیدار می کردند و می خوانند، سحر شد بپا خیز هنگام نماز است و همسایه ها نیز با این آواز دیگران را برای سحری بیدار می کردند.
وی افزود: سحری خوانان از دو ساعت قبل از اذان صبح بیدار می شوند و با خواندن اشعار مذهبی و کوبیدن به طبل، روزه داران را برای ادای مراسم سحر از خواب بیدار می کنند.
ولی نژاد گفت: در گذشته ها هم هنگام سحری خوانی، افراد خوش صدا، به حسب تکلیفی که برخود واجب می دانستند، یک ساعت یا دو ساعت مانده به اذان، مناجات زیبایی بربام خانه شان با نوا‌هایی خوش به اجرا در می آوردند و مردم با این آواز‌ها بیدار شده و به تدارک سفره سحری می پرداختند.
عزاداری از شب نوزدهم تا آخر ماه رمضان
طوبی اصانلو مسئول واحد مردم شناسی و میراث معنوی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان درباره عزاداری مردم مازندران از شب نوزدهم تا آخر ماه رمضان گفت: مردم استان در این شب ها در مدح امام علی (ع) شعر می گویند و نذورات خود را به صورت پول داخل کشکول می گذارند، درآن شب خرما، شربت زعفرانی و فرنی به عنوان نذورات به روزه داران داده می شود.
وی افزود: در مازندران افرادی که حاجتی داشته باشند برای برآورده شدن آن نذر، ختم انعام می کنند و برای این کار از کسانی که در قرائت قرآن تبحر دارند دعوت می‌کنند و به هنگام خواندن قرآن مقداری نمک، چند قرص نان و چند ظرف آب در سینی بزرگی می گذارند و در مجلس قرار می دهند.
اوصانلو گفت: نذر حلوا از دیگر نذورات مردم این منطقه است که در شب ۱۵ ماه مبارک رمضان همزمان با میلاد امام حسن مجتبی (ع) زنان به عنوان نذر، قند، چای، خرما و زغال به مسجد می‌برند که این کار تا پایان ماه مبارک رمضان ادامه دارد.
روزه سری رسم شیرین مازندرانی ها برای روزه اولی ها
افرادی که در مازندران برای نخستین بار به سن تکلیف می رسند و روزه می گیرند تا زمانی که از جانب بزرگ تر‌ها به عنوان روزه سری هدیه ای نگیرند، افطار نمی کنند.
خانم هادیان یکی از بانوان مازندرانی است که امسال برای دختر خود هدیه ای به عنوان روزه سری خرید تا در قبال اولین روز داری به دخترش هدیه کند.
این بانوی مازندرانی در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان می گوید: معمولا این هدایا شامل چادر نماز و طلاجات برای دختران، پول و انواع نقره جات قدیمی برای پسران است.
وی به دیگر رسوم مازندرانی ها در ماه مبارک رمضان اشاره کرد و افزود: مردم مازندران در این ماه صله رحم را به جای آورده و به فقرا، محرومان و آشنایان افطاری می دهند.
خانم هادیان گفت: شیر آش، راغون دشو، شکر پلا، اوحلوا، آش ساک، کوکو، شامی سبزی، تخم مرغ و برنج و در قدیم نیز قرقناق از غذا‌های محلی مازندران از گذشته تاکنون است و خوردن این غذا‌ها در طول روز مانع گرسنگی و ضعف می شود.
این خانم مازندرانی افزود: مازندرانی ها ترجیح می دهند افطارشان را هر قدر هم که ساده باشد، با خانواده و فامیل شریک شوند و بنابراین در خانواده های گسترده مازندرانی، تقریبا هر شب مهمانی افطاری برپا است.
استقبال زودهنگام از ماه رحمت
رحمت الله حسن پور پیشکسوت فرهنگ و هنر مازندران می گوید: یکی از رسوم قدیمی مازندرانی ها در ماه مبارک رمضان به استقبال رفتن این ماه مبارک و الهی است که عمدتا سه روز آخر ماه شعبان را به استقبال ماه رمضان می روند و اگر سه روز به علت گرما یا طولانی بودن روز، مقدور نباشد، یک روز را به طور حتم به استقبال می روند.
وی افزود: مردم در این ماه صله رحم را به جای آورده و به فقرا، محرومان و آشنایان افطاری می دهند.
حسن پور با بیان اینکه مازندرانی ها در شب های قدر و احیا که شب نزول قرآن است در روضه خوانی شهادت حضرت علی (ع) شرکت کرده و به سوگواری می پردازند، گفت: زنان و مردان مازندرانی مانند مردم دیگر استان های کشور شب های قدر تا صبح بیدار مانده، دعا می خوانند و قرآن بر سر می گذارند.
کمرنگ شدن برخی از آیین های سنتی در ماه رمضان
آقای عمادی یکی از پیرمردان روستایی مازندران است که در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان می گوید: مردم ساری هنگام افطار با یک سینی با محتویات افطاری به زندان شهر می رفتند و برای زندانیان غذا می بردند که اکنون این سنت ها بسیار کمرنگ شده است.
اگرچه بسیاری از سنت های قدیمی مازندرانی ها در ماه مبارک رمضان رنگ باخت، اما هنوز برخی افراد این سنت ها را همچنان اجرا می کنند تا گرد فراموشی بر سنت های آبا و اجدادی شان ننشیند.
- منبع خبر : yjc
